Khi con nước hóa nỗi lo
Những ngày này, người dân các xã vùng Đồng Tháp Mười (tỉnh Tây Ninh) đang trải qua một mùa nước nổi khác thường nước lên nhanh, ruộng đồng ngập trắng, vườn cây úng rễ, chết dần. Niềm vui từng gắn liền với con nước nay hóa thành nỗi lo, nỗi sợ…
Theo người dân địa phương, từ giữa tháng 9 năm nay, mực nước ở các xã vùng trũng Đồng Tháp Mười bắt đầu dâng cao đột ngột, nhanh hơn mọi năm gần nửa tháng. Có nơi, nước lên 15–20 cm chỉ sau một đêm.
Câu nói "Mùa nước năm nay không còn vui như trước nữa!" vang lên ở khắp các xã Tuyên Bình, Vĩnh Châu, Khánh Hưng, Tân Hưng. Người dân không còn háo hức đón mùa nước nổi, chỉ mong nước rút sớm để kịp cứu lấy chút mùa màng còn sót lại.
Trò chuyện với PV Người Đưa Tin ngày 1/11, ông Lâm Văn Hiếu (nông dân xã Tuyên Bình) ngồi nhìn cánh đồng vừa bị nhấn chìm, giọng chùng xuống: "Hồi đầu mùa, tụi tui mừng lắm vì trời cho nước. Nhưng đâu ngờ nước lên lẹ vậy. Mới hôm trước còn gặt, hôm sau ruộng mất dấu. Một hecta lúa chín vàng giờ nằm dưới nước hết. Cả năm trông chờ vô đó, giờ trắng tay, coi như hết vốn".
Ở Khánh Hưng, nhiều hộ dân phải dời người già, trẻ nhỏ lên nhà cao, kê đồ đạc, máy móc lên gác. Trẻ con đến trường bằng xuồng, có em nghỉ học vì đường bị chia cắt. Ông Nguyễn Thị Huệ (xã Khánh Hưng) chép miệng: "Hồi xưa, nước nổi còn nhẹ nhàng lắm, mình quen rồi. Còn giờ, đêm nào mưa lớn là cả nhà thức trắng canh nước, sợ tràn vô, không kịp chạy".
Bên bờ đê Vĩnh Châu, ông Phạm Văn Minh vừa vá lại tấm lưới cũ vừa nhìn ra cánh đồng mênh mông: "Mấy chục năm rồi, chưa bao giờ thấy nước nổi kỳ vậy. Trước kia, nước về là lộc trời cá, cua, tép theo dòng mà sống. Giờ nước về chỉ thấy ruộng mất, vườn hư. Cái vui mùa nước nổi coi như mất rồi. Giờ chỉ còn lo thôi, lo từng đêm".
Còn bà Lệ Thị Hoa (xã Vĩnh Châu) đứng bên khu vườn mít vàng lá, rũ rượi trong nước, thở dài: "Cây trái giờ cũng khổ như người. Nước ngập tới gốc, héo dần mà mình bất lực. Tụi tui không sợ khó, chỉ sợ nước chẳng còn theo quy luật nữa. Cứ vậy hoài thì dân biết sống sao".
Trên con đường đất dẫn vào ấp Vĩnh Châu A (xã Tân Hưng), nước dâng tới tận bậc thềm. Mấy chiếc xuồng nhỏ buộc chặt bên hiên nhà, chờ người đi chợ, chở con đến trường.
Giữa dòng nước đục ngầu, chị Nguyễn Thị Mỹ, người trồng sầu riêng hơn hai năm nay, thẫn thờ nhìn ra vườn: "Hồi trước, nước về là mừng lắm, đồng ruộng xanh tươi, cá tôm đầy, phù sa dày. Giờ thì khác rồi… nước về không đúng mùa, lại lên quá nhanh. Mấy công sầu riêng mới trồng chưa kịp bén rễ đã ngập lút, coi như mất trắng".
Đứng bên bờ ruộng vừa bị nước cuốn, ông Ngô Văn Tuấn (xã Tân Hưng) châm điếu thuốc, ánh mắt dõi ra cánh đồng trắng xóa: "Tui sống bằng cây lúa mấy chục năm rồi, năm nào nước cũng về nhưng chưa khi nào dữ vậy. Chỉ một đêm thôi là nước tràn qua đê, ruộng ngập tới cổ. Cái khổ là mình chẳng kịp trở tay. Năm ngoái còn kịp gặt, năm nay coi như trắng tay".
Còn ở xã Khánh Hưng, bà Lưu Thị Đào, người từng xem mùa nước nổi là "mùa no ấm", giờ chỉ biết ngậm ngùi: "Ngày xưa, nước nổi là niềm vui. Cá đồng nhiều, tôm tép đầy rổ, cả xóm rộn tiếng cười. Giờ nước về là người lo, chớ cá đâu còn mấy. Nước vô ruộng thì cây chết, nước vô nhà thì người khổ".
Những ngày qua, mực nước dâng nhanh, theo Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Châu Mai Văn Cảm, do mưa bão kéo dài, mực nước tăng nhanh, trước tình hình đó, địa phương phân công lực lượng dân quân thường trực, công an kết hợp các tổ hợp tác, hợp tác xã và người dân gia cố hệ thống đê bao để bảo vệ diện tích này.
Thời gian tới, mưa lũ còn diễn biến phức tạp, địa phương phân công cán bộ phụ trách địa bàn, chia tổ để giám sát các tuyến đê, rải đều phương tiện cơ giới ở các ấp để phòng ngừa khi có sự cố xảy ra có thể chủ động khắc phục ngay.
Mùa nước nổi vốn từng là mùa của sinh kế, của tiếng cười và phù sa nay hóa thành phép thử khắc nghiệt cho cả vùng Đồng Tháp Mười. Giữa con nước bạc đầu, người dân chỉ biết cầu mong một điều giản dị "Nước đừng còn dữ như vầy nữa".
Thiệt hại lan rộng, chính quyền căng mình ứng phó
Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến ngày 30/10, thiệt hại do ngập lũ vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh hơn 33 tỷ đồng.
Trong đó, gần 2.274ha lúa bị thiệt hại (932,8ha bị thiệt hại trên 70%, 1.307ha thiệt hại từ 30 - 70% và 34ha thiệt hại dưới 30%); gần 198ha cây ăn trái bị thiệt hại (188,1ha thiệt hại trên 70%, 9,8ha thiệt hại từ 30 - 70%); 81,4ha rau màu bị thiệt hại (65,4ha thiệt hại trên 70%, 16ha thiệt hại từ 30 - 70%).
Ngoài ra, có 12,1ha nuôi trồng thủy sản, 200 căn nhà bị ngập, 3 tuyến đường giao thông bị hư hỏng, ngập nước, sụp lún.
Trước tình hình mực nước lũ lên nhanh, tại một số xã vùng Đồng Tháp Mười có diện tích lúa bị lũ uy hiếp, UBND các xã đã chủ động bố trí lực lượng và phối hợp Nhân dân thực hiện gia cố các tuyến đê bao chống lũ.
Cụ thể, xã Vĩnh Châu gia cố 179km (32 khu ô bao), bảo vệ gần 8.000ha lúa; xã Khánh Hưng gia cố 9,8km (8 khu ô bao), bảo vệ khoảng 1.240ha lúa; xã Tân Thạnh gia cố 61,5km (45 khu ô bao), bảo vệ 5.400ha lúa và cây trồng khác; xã Thạnh Phước gia cố khoảng 50km (11 khu ô bao); xã Mộc Hóa gia cố khoảng 18,6km (16 tuyến đê bao), bảo vệ 1.684ha lúa.
Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh thường xuyên theo dõi tình hình nước lũ và thời tiết, thiên tai do các cơ quan chuyên ngành cung cấp để có chỉ đạo kịp thời trong công tác ứng phó, phòng tránh và khắc phục thiệt hại do thiên tai gây ra.
Đồng thời, tổ chức báo cáo tình hình mực nước lũ và ảnh hưởng ngập lũ tại các xã vùng Đồng Tháp Mười để các cơ quan, đơn vị, địa phương nắm bắt và có hướng chỉ đạo.
Từ "mùa lộc trời" thành "mùa trắng tay", người dân vùng Đồng Tháp Mười đang học cách sống chung với thực tế mới – một mùa nước nổi nhiều rủi ro và khắc nghiệt hơn bao giờ hết.
Giữa mênh mông nước bạc đầu, những chiếc xuồng nhỏ vẫn lặng lẽ trôi trên con kênh quen thuộc. Nhưng thay vì tiếng cười háo hức của mùa cá tôm, giờ chỉ còn tiếng chèo khua lẻ loi giữa nỗi lo nước rút… có kịp hay không.
Đoàn Vũ
