Tại diễn đàn Mua bán - Sáp nhập doanh nghiệp Việt Nam 2024 (M&A Vietnam Forum 2024) lần thứ 16 do Báo Đầu tư tổ chức, hầu hết các chuyên gia, lãnh đạo doanh nghiệp đều có góc nhìn lạc quan hơn về dòng vốn đầu tư trong năm 2025.
Theo số liệu của Dealogic, các thương vụ M&A được công bố trên toàn cầu tính tới ngày 25/9/2024 đạt 846,8 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, giá trị thương vụ M&A tại châu Á - Thái Bình Dương tăng 54%, đạt 273 tỷ USD nhờ một số thương vụ giá trị lớn.
Tuy nhiên, trong bình diện chung đó, khối lượng và giá trị giao dịch trong khu vực Đông Nam Á lại khá ảm đạm. Dù lãi suất được điều chỉnh giảm và các chính sách tiền tệ phù hợp được ban hành nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Song ảnh hưởng từ những thách thức toàn cầu lẫn khu vực, các nhà đầu tư, doanh nghiệp vẫn thận trọng và hạn chế các hoạt động M&A.
Tiền đang quay trở lại thị trường Việt Nam, các "cá mập" từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Mỹ cũng trở lại từ 2025
Riêng Việt Nam, theo tổng hợp từ KPMG thị trường M&A vẫn đạt tổng giá trị giao dịch 3,2 tỷ USD, với hơn 220 thương vụ, tăng 45,9% (so với mức giảm 11,3% trong tổng giá trị giao dịch của Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore và Philippines).
Trong đó, giá trị trung bình của thương vụ 56,3 triệu USD và giá trị cao nhất của thương vụ là 982 triệu USD. 88% giá trị giao dịch đến từ ngành bất động sản, tiêu dùng thiết yếu, công nghiệp. Dù hoạt động giao dịch trong 2024 vẫn đang diễn ra một cách thận trọng dưới nhiều thách thức nội địa cũng như toàn cầu, các yếu tố nền tảng cho tăng trưởng lâu dài vẫn hiện hữu tại Việt Nam.
Sang năm 2025, dự báo sẽ có sự chuyển biến tích cực hơn, với các giao dịch tạm hoãn trước đây có khả năng trở lại. Nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Mỹ , vốn từng dẫn đầu hoạt động M&A tại Việt Nam dự kiến sẽ quay trở lại.
Ông Seck Yee Chung, Luật sư điều hành, Công ty Luật Baker McKenzie chia sẻ: “Việt Nam là một thị trường có tiềm năng phát triển, năm 2024 thu hút vốn đầu tư FDI so với năm ngoái có nhiều khởi sắc, Việt Nam vẫn có thể làm tốt hơn tăng trưởng GDP 6-7%. Vốn FDI cũng được thúc đẩy phần nhiều do chuỗi cung ứng. Khi chúng các ta nói đến M&A trong kinh nghiệm của tôi, năm 2023 đang dừng lại và năm 2024 đã bắt đầu quay lại”.
Bổ sung, ông Đinh Thế Anh, Thành viên điều hành, Trưởng bộ phận Tư vấn tài chính doanh nghiệp, KPMG Việt Nam cũng nhấn mạnh việc người mua đã quay lại thị trường, có bên mua cá nhân, bên mua tài chính, các quỹ PE, quỹ đầu tư mạo hiểm… cho thấy tiền đang quay trở lại thị trường Việt Nam.
Các hoạt động kêu gọi vốn đang sôi động hơn. Với nhà đầu tư chiến lược, các giao dịch ở nhà đầu tư Nhật Bản, Hàn Quốc khá yên tĩnh năm qua, nhưng họ đang quay lại, đặc biệt nhà đầu tư Hàn Quốc đã có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam thì họ rất tin vào thị trường Việt Nam.
Trpng năm 2024, có xu hướng các thương vụ không phải nhà đầu tư nước ngoài mua các công ty trong nước, mà là các công ty trong nước mua bán nhau. Do chính sách các nước bảo hộ hơn, dòng tiền ngần ngại chảy ra nước ngoài khi lãi suất ở mức cao.
Khối nội tự khuấy động thị trường M&A trong năm 2024, dẫn đầu có VinGroup, Masan, Becamex…
9 tháng đầu năm, mức tăng trưởng 2 chữ số trong thị trường M&A tại Việt Nam chủ yếu được thúc đẩy bởi các giao dịch lớn trong nước, đặc biệt là 4 giao dịch của Vingroup và Masan Group trị giá 1,9 tỷ USD, tương đương 58% tổng giá trị thị trường. Quy mô giao dịch trung bình cho các giao dịch được tiết lộ đã tăng đáng kể, đạt 56,3 triệu USD khi các giao dịch lớn thống trị thị trường.
Nhìn chung, 10 thương vụ lớn nhất chiếm khoảng 2,8 tỷ USD, tương đương với khoảng 87% tổng giá trị giao dịch đã được công bố. So với 3 năm trước, giá trị trung bình các giao dịch được công bố đã tăng đáng kể, đạt 56,3 triệu USD mỗi thương vụ trong 9 tháng 2024 khi các thương vụ lớn chiếm lĩnh thị trường (giá trị của nhiều thương vụ nhỏ thường ít được công bố).
Trong đó, thương vụ lớn nhất trong năm cho đến nay với giá trị 982 triệu USD là giao dịch giữa nhóm công ty có trụ sở tại Việt Nam mua lại 55% cổ phần của Công ty Phát triển Đầu tư và Thương mại SDI, một công ty con của Vingroup sở hữu gián tiếp 41,5% cổ phần tại Vincom Retail.
Lĩnh vực bất động sản đóng góp thương vụ lớn thứ hai khi Becamex IDC chuyển nhượng một dự án nhà ở trị giá 553 triệu USD tại Bình Dương cho Sycamore Limited, công ty con của CapitaLand Group từ Singapore.
Trong lĩnh vực tiêu dùng, một thương vụ đáng kể là Bain Capital của Mỹ đầu tư 255 triệu USD vào Masan Group qua hình thức phát hành riêng lẻ. Ngoài ra, Masan Group cũng mua lại cổ phần trị giá 200 triệu USD tại VinCommerce từ SK South-East Asia Investment.
Ở lĩnh vực Công nghiệp, VinFast Auto Ltd. ký hợp đồng mua lại Công ty cổ phần VinES Energy Solutions từ ông Phạm Nhật Vượng với giá trị 440 triệu USD.
Các giao dịch M&A có giá trị từ 40 - 112 triệu USD cũng diễn ra trong các lĩnh vực Công nghiệp và Công nghệ thông tin.
Mặt khác, đà tăng của Việt Nam còn được thúc đẩy bởi mức nền thấp năm 2023, đồng thời một số giao dịch lớn từ các nhà đầu tư trong nước, cho thấy các doanh nghiệp nội địa có thể đang điều chỉnh chiến lược kinh doanh cũng như tối ưu hóa để tập trung hơn vào những lĩnh vực then chốt của mình trong bối cảnh môi trường kinh doanh vẫn đang có nhiều thách thức.