Nội dung trên được ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội trình bày trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự Luật Nhà giáo tại Kỳ họp 9, Quốc hội khoá XV, sáng nay (6/5).
Ông Vinh cho hay, dự luật lần này quy định rõ hơn về quyền, nghĩa vụ của nhà giáo và những việc không được làm. Những nội dung về quyền, trách nhiệm của nhà giáo, người lao động được quy định tại các luật khác sẽ không quy định trong Luật Nhà giáo.
Đáng chú ý, dự Luật bổ sung quy định nhà giáo được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp do cơ sở giáo dục đại học thành lập, hoạt động trong lĩnh vực phát triển khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.
"Nội dung này phù hợp với Nghị quyết số 193/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia", ông Vinh khẳng định.
Ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội phát biểu sáng nay. (Ảnh: Quochoi.vn)
Không công khai thông tin sai phạm của giáo viên
Liên quan đến quy định các tổ chức, cá nhân không được lan truyền, phát tán thông tin không chính xác, sai phạm của giáo viên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định này là cần thiết nhằm bảo vệ uy tín, hình ảnh nhà giáo trước việc lạm dụng, suy diễn và phát tán các thông tin khi chưa được kiểm chứng, chưa có ý kiến, kết luận chính thức của cơ quan có thẩm quyền.
Với những sự việc chưa được thanh tra, kiểm tra, vẫn có thể phản ánh thông tin nếu phát hiện dấu hiệu sai phạm, biểu hiện tiêu cực. Với vụ việc đang thanh tra, kiểm tra khi chưa có kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm tra, việc công bố thông tin là không được phép, vì có thể ảnh hưởng tới tính khách quan của quá trình thanh tra, kiểm tra.
"Quy định này không mâu thuẫn với quyền tiếp cận thông tin, quyền, nghĩa vụ và những hành vi bị cấm trong Luật Báo chí, Luật An toàn thông tin mạng, Bộ luật Dân sự... Vì vậy, xin được giữ quy định như trong dự thảo Luật", ông Vinh nhấn mạnh.
Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội cũng nêu, dự luật lần này quy định lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng.
Dự luật không quy định tăng 1 bậc lương khởi điểm đối với nhà giáo được tuyển dụng, xếp lương lần đầu, thay vào đó sẽ giao Chính phủ quy định chi tiết.
Dự luật bổ sung chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà ở (bằng mức tiền thuê nhà ở công vụ) trong trường hợp nơi nhà giáo đến công tác không bố trí được nhà ở công vụ, nhà ở tập thể.
Toàn cảnh phiên họp sáng nay. (Ảnh: Quochoi.vn)
Giao ngành giáo dục tuyển giáo viên
Về tuyển dụng, sử dụng nhà giáo, ông Nguyễn Đắc Vinh cho hay, nhiều ý kiến tán thành quy định giao thẩm quyền tuyển dụng nhà giáo cho ngành giáo dục; có ý kiến đề nghị phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền tuyển dụng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc giao thẩm quyền tuyển dụng cho ngành giáo dục là cần thiết, tạo điều kiện để ngành chủ động trong tuyển dụng, sử dụng, quản lý, phát triển nhà giáo, đáp ứng yêu cầu về số lượng, cơ cấu và chất lượng; góp phần khắc phục tình trạng thừa, thiếu cục bộ và mất cân đối cơ cấu nhà giáo.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự Luật được điều chỉnh theo hướng quy định việc tuyển dụng nhà giáo theo cấp học, trình độ đào tạo như trong dự thảo Luật. Với trường của lực lượng vũ trang nhân dân, việc tuyển dụng nhà giáo do Bộ trưởng Bộ Công an, Quốc phòng quy định.
Với các cơ sở giáo dục khác, việc tuyển dụng nhà giáo do cơ quan có thẩm quyền quản lý cơ sở giáo dục quyết định. Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung liên quan đến tuyển dụng nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập, nhà giáo là người nước ngoài.
Về chính sách điều động giáo viên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc điều động nhà giáo của các cơ sở giáo dục công lập là chính sách mới và cần thiết, tạo điều kiện cho ngành giáo dục nhằm khắc phục tình trạng thừa, thiếu cục bộ, bảo đảm chất lượng giáo dục cho các khu vực, địa bàn.
Dự Luật đã quy định rõ đối tượng, nguyên tắc điều động, thẩm quyền điều động, các trường hợp không được điều động nhà giáo; bổ sung trường hợp điều động công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo nhằm giải quyết chính sách cho đối tượng này. Quốc hội sẽ giao Chính phủ quy định chi tiết về trình tự, thủ tục điều động nhà giáo.
Giáo viên được nghỉ hưu sớm
Về kiến nghị giáo viên mầm non được nghỉ hưu trước tuổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, giáo viên mầm non không được coi là đối tượng làm việc trong các ngành, nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Tuy nhiên, giáo viên mầm non phải thực hiện công việc đặc thù, áp lực rất lớn về công việc, thời gian lao động; khi tuổi cao sẽ khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ. Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan liên quan đều thống nhất giảm tuổi nghỉ hưu cho giáo viên mầm non với các chế độ như quy định trong dự thảo Luật.
Trước đề nghị quy định cụ thể yêu cầu, điều kiện để nhà giáo được kéo dài tuổi nghỉ hưu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc quy định đối tượng nhà giáo có trình độ, học hàm, học vị cao, nhà giáo làm việc trong các ngành, lĩnh vực chuyên sâu đặc thù có thể được kéo dài thời gian làm việc và nghỉ hưu ở tuổi cao hơn là cần thiết và hợp lý. Điều này nhằm tận dụng, khai thác nguồn nhân lực chất lượng cao; khắc phục tình trạng thiếu hụt nhà giáo trình độ cao ở một số ngành, lĩnh vực chuyên sâu đặc thù mà xu hướng phát triển đất nước đang cần.
Dự luật quy định rõ điều kiện thực hiện chính sách này khi cơ sở giáo dục có nhu cầu, nhà giáo có đủ sức khỏe và tự nguyện kéo dài thời gian làm việc; đồng thời bổ sung tiêu chí đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của cơ sở giáo dục. Trong thời gian được kéo dài tuổi nghỉ hưu, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và không được bảo lưu phụ cấp chức vụ lãnh đạo, quản lý.