Cấm hát toàn diện
Sau khi Tiền Phong phản ánh thông tin Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội phạt Jack 55 triệu đồng và đình chỉ hoạt động 9 tháng, câu hỏi đặt ra là lệnh cấm biểu diễn nam ca sĩ có phạm vi ra sao? Jack chỉ bị cấm hoạt động tại Hà Nội hay trên toàn quốc?
Tiền Phong liên hệ, đặt vấn đề với đại diện Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội. Trả lời PV, bà Lê Thị Ánh Mai - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội - khẳng định Jack bị cấm biểu diễn trên phạm vi toàn quốc, không chỉ tại Hà Nội. Điều đó đồng nghĩa với việc trong thời hạn 9 tháng, Trịnh Trần Phương Tuấn (tên thật của Jack) không được tham gia bất kỳ hoạt động biểu diễn nghệ thuật nào tại Việt Nam.
Jack trong buổi diễn có ca từ phản cảm tối 16/10.
Từ tối 7/11, việc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội ra quyết định xử phạt Jack làm bùng nổ tranh luận. Vụ việc bắt nguồn từ đêm nhạc diễn ra tại Hà Nội tối 16/10. Trong chương trình, Jack biểu diễn ca khúc có câu hát “ Fan thường kêu anh vì họ Lào - Lào gì cũng t **. Câu hát được khán giả cho là biến tấu từ câu nói lái dung tục, nội dung khiêu khích và đáp trả anti-fan.
Về lệnh cấm Jack bị phạt tiền và cấm hát 9 tháng phạm vi toàn quốc, dư luận nhìn chung ủng hộ mạnh mẽ. Nhiều ý kiến cho rằng đây là bước đi cần thiết để lập lại kỷ cương trong hoạt động biểu diễn, đặc biệt trong bối cảnh nhiều sản phẩm âm nhạc trên mạng có ngôn từ lệch chuẩn, dễ ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ.
Một số ý kiến cho rằng án phạt 55 triệu đồng nhìn chung còn thấp so với thu nhập của ca sĩ - thông qua câu hát "Anh hát chơi chơi hơn một kiếp của nó đi làm", chưa đủ sức răn đe.
Trước đó, Jack bị phạt vì tổ chức họp báo ra mắt MV nhưng thổi bùng ồn ào đời tư.
Không ít người đề nghị phải nâng khung phạt và kéo dài thời hạn đình chỉ lên một đến hai năm đối với những nghệ sĩ có hành vi tương tự. Dư luận cho rằng việc đánh mạnh vào kinh tế và danh tiếng mới có thể khiến nghệ sĩ cân nhắc trước khi đưa ra sản phẩm phản cảm.
“Những ai hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật mà có hành vi phản cảm hay bài hát phản cảm nên bị cấm hoạt động 1-2 năm mới đủ sức răn đe”, “Một lần hát bằng cả kiếp người khác đi làm. Phạt 55 triệu chẳng thấm gì. Phải cấm diễn ít nhất 12 tháng và nộp lại toàn bộ cát-xê mới công bằng”... khán giả bình luận.
Khắp các diễn đàn, nhiều phụ huynh có con nhỏ bày tỏ sự đồng tình. Họ cho rằng ở độ tuổi 13-15, giới trẻ rất dễ bắt chước thần tượng, từ cách ăn nói, trang phục đến ứng xử trên mạng. Việc cơ quan quản lý xử lý nghiêm trường hợp Jack là thông điệp cảnh báo nghệ sĩ không thể tùy tiện với hình ảnh của chính mình.
Một bộ phận khán giả lớn tuổi còn so sánh với các quy định văn hóa của những nước trong khu vực, cho rằng Việt Nam cần mạnh tay hơn, giống như cách Trung Quốc từng làm để bảo vệ nền tảng đạo đức và văn hóa truyền thống. Việc siết chặt là cần thiết trong giai đoạn nghệ thuật giải trí đang phát triển quá nhanh và thiếu kiểm soát.
Một nhóm nhỏ khán giả bày tỏ sự việc lần này là bài học lớn để Jack trưởng thành. Việc cơ quan quản lý ra quyết định xử phạt đã đủ để cảnh tỉnh, và điều quan trọng là nam ca sĩ có biết nhận sai, sửa sai hay không.
Tuy nhiên, quan điểm này là thiểu số. Phần lớn công chúng cho rằng nghệ sĩ không thể viện lý do “vô tình” cho những sai sót mang tính chuẩn bị kỹ lưỡng. Một bài hát được sáng tác, phối khí, luyện tập và phê duyệt trước khi lên sân khấu tức là quá trình có chủ đích, có ê-kíp, không thể coi là sơ suất. Dư luận cho rằng sự ngông nghênh trong ca từ là hệ quả của việc thiếu tôn trọng khán giả và xem nhẹ ranh giới văn hóa.
Khán giả phần đông vẫn nhận định lệnh cấm rõ ràng, đúng đối tượng là bước ngoặt cần thiết để chấn chỉnh hoạt động biểu diễn, đồng thời gửi thông điệp rằng tự do nghệ thuật phải song hành với trách nhiệm xã hội.
Lệnh cấm được xử lý nghiêm túc
Như Tiền Phong đưa tin ngày 7/11, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 1491/QĐ-XPHC đối với ông Trịnh Trần Phương Tuấn (nghệ danh Jack) về hành vi biểu diễn nghệ thuật có sử dụng từ ngữ trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc, gây tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội.
Việc xử phạt được áp dụng theo quy định tại Nghị định số 38/2021/NĐ-CP ngày 29/3/2021 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, cùng Nghị quyết số 26/2022/NQ-HĐND ngày 8/12/2022 của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại khu vực nội thành.
Trước đó, trong chương trình “Tuổi thơ dưới ánh trăng” (Moonlit Childhood) diễn ra ngày 16/10 tại phường Bạch Mai (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), phần biểu diễn của Jack bị khán giả và giới chuyên môn phản ánh vì có ca từ chưa phù hợp, gây bức xúc dư luận.
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tiến hành kiểm tra, xác minh và kết luận đơn vị tổ chức chương trình mời Jack biểu diễn ca khúc không nằm trong danh mục được cơ quan quản lý phê duyệt, trong đó có một số câu hát bị đánh giá là phản cảm, trái với thuần phong mỹ tục.
Ngày 4/11, Sở ban hành Quyết định số 1469/QĐ-XPHC, xử phạt Công ty TNHH Dịch vụ Giải trí The East 50 triệu đồng về hành vi tổ chức biểu diễn nghệ thuật không đúng nội dung ghi trong văn bản chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền. Đại diện doanh nghiệp đã thừa nhận sai phạm, nhận trách nhiệm và cam kết khắc phục, không để xảy ra sự việc tương tự.
Đại diện Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội khẳng định việc xử lý được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định pháp luật, đảm bảo tính răn đe và giáo dục đối với người hoạt động nghệ thuật.
Trong thời gian tới, Sở sẽ tăng cường phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng nhằm quản lý, giám sát hoạt động biểu diễn trên địa bàn, kiên quyết ngăn chặn, loại bỏ các tác phẩm có nội dung phản cảm, trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Cơ quan này đồng thời kêu gọi đội ngũ nghệ sĩ và những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn tại Hà Nội phát huy tinh thần trách nhiệm xã hội, lan tỏa tình yêu nước, niềm tự hào dân tộc và tình yêu Hà Nội thông qua các sản phẩm nghệ thuật văn minh, sáng tạo và nhân văn. Sở nhấn mạnh mục tiêu lâu dài là xây dựng Hà Nội trở thành thành phố sáng tạo, trung tâm tổ chức các sự kiện nghệ thuật tiêu biểu của Việt Nam và khu vực châu Á.