*Chia sẻ cá nhân của cây bút Patrice Poltzer được đăng tải trên CNBC
Tháng 12 vừa rồi, gia đình 5 người chúng tôi có chuyến đi 48 giờ tới Phần Lan. Ngay khi vừa tới, tài xế của chúng tôi hào hứng nói: “Mặt trời mọc vào khoảng 12 giờ trưa và lặn khoảng 3 giờ 30 chiều!”
Tôi nhìn anh ta với vẻ hoài nghi.
Phần Lan thường xuyên được xếp là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. “Làm sao người ta vẫn hạnh phúc khi mà suốt nhiều tháng trời hầu như chẳng có ánh sáng ban ngày?” tôi tự hỏi. Đây là điều mà một người New York đang sống tại Lisbon nắng ấm khó có thể hiểu được.
“Tại sao mọi người luôn cảm thấy vui vẻ?” Tôi liền hỏi tất cả những người mà chúng tôi gặp.
Dưới đây là một số bài học tôi rút ra, và chúng đã làm thay đổi quan điểm của tôi về công việc lẫn cuộc sống.
1. Ít thời gian ban ngày giúp mọi người tập trung tốt hơn
Khi tài xế vô tình nói rằng: “vào mùa đông, chúng ta cần nghỉ ngơi nhiều hơn,” anh ấy đã thách thức mọi suy nghĩ của tôi về năng suất, những điều được hình thành từ văn hóa hối hả ở New York. Dù trời tối sớm và ngày ngắn, Phần Lan vẫn duy trì một nền kinh tế năng suất và đổi mới bậc nhất.
Tôi nhận ra: những ngày ngắn không có nghĩa là làm được ít — mà khiến mỗi buổi làm việc trở nên rõ ràng, có chủ ý hơn. Bạn không còn thời gian để trì hoãn hay phân tâm. Khi chỉ có một giờ làm việc, bạn buộc phải quyết đoán.
Tôi áp dụng ngay với công việc phụ về AI của mình: thay vì ngồi “marathon” cả ngày, tôi chỉ dành một tiếng đồng hồ vào ba buổi sáng hàng tuần để tạo vài sản phẩm quan trọng. Kết quả nhận được lại là những nội dung tốt hơn, rõ ràng hơn.
2. Bạn có thể thành công mà không cần chạy theo “like” hay “follower”
Chúng tôi gặp Erika, hướng dẫn viên của chặng đường du lịch trượt tuyết bằng xe chó kéo, người vừa hoàn thành chặng đua 1.200 km chó kéo xe.
Erika nói rằng mùa này kín lịch hết dù cô không có chiến lược SEO, không có mạng xã hội, không quảng cáo rầm rộ. Nhưng bất cứ ai gặp cô đều kể lại cho người khác nghe. Niềm đam mê thật sự với chú chó của cô và câu chuyện chân thực lại hiệu quả hơn bất kỳ chiến lược marketing nào.
Tôi cũng nhận thấy điều đó trong công việc riêng: công cụ AI của tôi bắt đầu như một dự án xuất phát từ đam mê, không định hướng marketing hay tăng trưởng. Nhưng những người sử dụng thấy hiệu quả, rồi họ truyền tai cho bạn bè và biến nó đã trở thành sản phẩm thực thụ.
Điều đó cho tôi thấy: trong một thế giới bị ám ảnh bởi các con số, “đam mê thật” và kể chuyện chân thành vẫn có sức mạnh vượt trội.
3. Sức khỏe tâm thần không phải thứ bị lãng quên
“Chăm sóc bản thân” không phải những từ ngữ sáo rỗng ở Phần Lan. Vì ánh sáng tự nhiên rất ít, người dân nơi đây không xem ánh sáng như điều đương nhiên. Do đó, họ chủ động có những biện pháp phòng ngừa trước khi mọi chuyện trở nên tồi tệ.
Mỗi người chúng tôi gặp đều có một thói quen riêng để giữ cân bằng: như đi bộ ngoài trời hàng ngày dù trời có âm 10 độ, hoặc nghi lễ sauna truyền thống mà nhiều người coi là “thánh địa tĩnh tâm”. Họ dường như biết trước điều mà thế giới đang dần khám phá: chăm sóc bản thân nên được dệt vào nhịp sống thường nhật.
Từ chuyến đi, tôi đã điều chỉnh lại lịch trình hàng ngày của mình. Thay vì lao đầu vào công việc ngay sau khi đưa con tới trường, tôi đi tập gym và “cai” điện thoại tới 10 giờ sáng. Có thể bắt đầu làm việc muộn hơn nhưng tinh thần của tôi minh mẫn rõ ràng hơn rất nhiều.
4. Mạng lưới hỗ trợ vượt trội
“Tại Phần Lan, cuộc sống của đa số mọi người đều luôn ở mức ổn”, tài xế chia sẻ về hệ thống xã hội toàn diện. Ví dụ, thuốc điều trị ung thư của bố anh ấy có giá tới 12.000 US$ mỗi tháng, nhưng anh chỉ phải trả khoảng 30 US$.
Sau hơn một năm sống ở châu Âu, tôi nhận ra nơi tôi từng sống thật khác biệt. Ở đó, nhiều rủi ro cá nhân đồng nghĩa với việc bạn có thể đánh đổi mọi thứ. Ở Phần Lan, an toàn xã hội lại cho phép con người dám thử thách, đổi mới. Không phải vì họ không sợ, mà vì họ biết luôn có “tấm lưới an toàn.”
Tôi không thể thay đổi những điều “đao to búa lớn” nhưng tôi có thể xây dựng công ty của mình theo cách khác. Tôi quyết định áp dụng những giá trị tôi ước có trước đây: lịch làm việc linh hoạt cho đội remote, ưu tiên sức khỏe thể chất & tinh thần cho nhân viên, cùng triết lý “không có công việc nào quan trọng hơn sức khỏe của bạn hay gia đình bạn.”
Tôi nhận thấy: khi có mạng lưới hỗ trợ thực, con người đủ can đảm để sáng tạo và dấn thân.
5. Đôi khi phương án B còn tốt hơn phương án A
Tour ngắm cực quang (Northern Lights) của chúng tôi bị hủy vì sương mù. Nhưng chủ nhà Airbnb đề nghị đưa chúng tôi cùng vài người lạ tới trang trại gia đình có tầm nhìn đẹp hơn và bất chấp thời tiết. Họ không muốn chúng tôi bỏ lỡ trải nghiệm “chỉ có một lần trong đời”.
Trong công việc và cuộc sống, chúng ta thường dính vào kế hoạch ban đầu. Nhưng người Phần Lan cho tôi thấy: khi mọi thứ đi chệch hướng, chính những khoảnh khắc không có trong kế hoạch lại đem đến kết quả tuyệt vời nhất.
Về nhà, các con của tôi đều nói rằng trải nghiệm ưa thích nhất là “cực quang!” Điều đó nhắc tôi rằng, ta luôn cần chừa chỗ cho sự bất ngờ, bởi đôi khi mọi thứ tốt hơn mong đợi.
(*Theo CNBC)