Ô nhiễm môi trường là một trong 5 điểm nghẽn lớn của Hà Nội; hiện thành phố đang nỗ lực khắc phục. Tại kỳ họp thứ 28 (từ 26-28/11), HĐND TP. Hà Nội thông qua Nghị quyết Ban hành Danh mục di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở y tế, trường học và trụ sở các cơ quan, đơn vị tại đô thị trung tâm không phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.
Theo Nghị quyết, trong đợt 1 có 66 cơ sở phải di dời, trong đó có tới 42 cơ sở sản xuất công nghiệp. Đây là các cơ sở sản xuất công nghiệp nằm trong các khu dân cư, khu vực phát triển đô thị trong đô thị trung tâm gây ô nhiễm môi trường như Nhà máy thuốc lá Thăng Long, Nhà máy Bia Hà Nội... Các cơ sở này sẽ được di dời đến các khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung trên địa bàn thành phố.
Các cơ sở sản xuất công nghiệp, xe máy chạy xăng được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội
Bà Phùng Thị Hồng Hà, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội, cho biết, cùng với di dời, các cơ sở sản xuất công nghiệp phải đổi mới thiết bị, công nghệ, tiết kiệm năng lượng; đảm bảo vấn đề môi trường, nhằm tránh việc di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm từ nơi này đến nơi khác. Quỹ đất sau khi di dời các cơ sở tại khu vực nội đô lịch sử sẽ được ưu tiên xây dựng không gian, công trình công cộng, không xây dựng nhà ở.
Thành phố Hà Nội đang lấy ý kiến về việc hỗ trợ chuyển đổi từ mô tô, xe máy chạy nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng xanh, năng lượng sạch.
Ngoài 66 cơ sở trên, thành phố tiếp tục rà soát, lập danh mục các cơ sở sản xuất công nghiệp, trường học và trụ sở các cơ quan, đơn vị trong đô thị trung tâm không phù hợp quy hoạch để ban hành các đợt tiếp theo.
Hiện UBND thành phố đang xây dựng nghị quyết về biện pháp và lộ trình cùng với cơ chế hỗ trợ về tài chính, đất đai, nguyên tắc sử dụng quỹ đất sau khi thực hiện việc di dời, bà Phùng Thị Hồng Hà thông tin.
Lập vùng phát thải thấp
Tại kỳ họp thứ 28, HĐND thành phố cũng ban hành Nghị quyết Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn thành phố nhằm cụ thể hóa điểm a khoản 2 Điều 28 Luật Thủ đô năm 2024.
Theo lộ trình, từ 1/7/2026, Hà Nội sẽ thí điểm thực hiện vùng phát thải thấp tại một số khu vực tại 9 phường trong vành đai 1; từ 1/1/2028, thực hiện vùng phát thải thấp tại 14 phường từ vành đai 2 trở vào; từ 1/1/2030 thực hiện vùng phát thải thấp tại 36 xã, phường trong vành đai 3.
Trong vùng phát thải thấp, thành phố sẽ phát triển hạ tầng giao thông nhằm hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, phát triển hệ thống giao thông công cộng (phát triển vận tải công cộng, phát triển không gian đi bộ, đi xe đạp, bố trí các điểm dừng đỗ, hệ thống trạm tiếp năng lượng sạch công cộng).
Bên cạnh đó, thành phố cấm mô tô, xe gắn máy khác lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực. Ngoài ra, sẽ hạn chế, tiến tới cấm xe ô tô không đáp ứng quy chuẩn khí thải mức 4 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực.
Ông Đàm Văn Huân, Trưởng ban Đô thị HĐND TP Hà Nội, cho biết, để triển khai có hiệu quả các biện pháp thực hiện vùng phát thải thấp, thành phố sẽ thiết lập hệ thống giám sát như: giám sát phương tiện giao thông, hành vi của người dân, giám sát chất lượng không khí. Đồng thời, xây dựng phương án quản lý, kiểm soát, xử lý phương tiện ra vào khu vực vùng phát thải thấp; đồng bộ hạ tầng kỹ thuật với hệ thống camera an ninh, camera giám sát giao thông tích hợp ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).
Tránh “đánh trống bỏ dùi”
Ông Lê Duy Đằng (trú tại phường Thanh Xuân) cho rằng, các biện pháp thành phố đề ra nếu triển khai thành công sẽ góp phần cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay. Các cơ sở sản xuất công nghiệp, xe máy chạy xăng được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm.
Tuy nhiên, thành phố cũng cần có biện pháp triển khai quyết liệt, tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”, hay một loạt đề án triển khai những năm qua nhưng không thấy đánh giá hiệu quả.
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, việc di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp khỏi khu vực nội đô đã được thành phố đặt ra từ lâu.
Ngay trong nghị quyết vừa được thông qua cũng nói rõ 9 cơ sở đã có chủ trương di dời theo Nghị quyết 17/NQ-HĐND ngày 8/7/2022 nhưng đến nay vẫn chưa có lộ trình và triển khai. Bên cạnh đó, thành phố cũng cần hỗ trợ các tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng, từ đó các chính sách mới sớm được triển khai và hiệu quả.
Ông Đàm Văn Huân cho rằng, ô nhiễm môi trường là một trong những điểm nghẽn của Hà Nội. Để khắc phục điểm nghẽn ô nhiễm môi trường, thành phố cũng đã có nhiều giải pháp, trong đó 2 nghị quyết vừa được thông qua.
Thành phố đang lấy ý kiến về việc hỗ trợ chuyển đổi từ mô tô, xe máy chạy nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng xanh, năng lượng sạch.
“Các Ban của HĐND thành phố tiếp tục giám sát các đơn vị triển khai các nghị quyết đã được thông qua; đồng thời đốc thúc UBND thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng lộ trình, cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp ”, ông Huân nói.