Đảm bảo đóng góp vào ngân sách từ nguồn lợi nhuận của bất động sản

Sáng 12/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi).

Quy định hiện hành không cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế.

Theo ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội, điều này nhằm bảo đảm đóng góp vào ngân sách đối với các khoản lợi nhuận lớn từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư của các doanh nghiệp.

Hiện các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có xu hướng kinh doanh đa ngành. Dự thảo luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã sửa đổi quy định này để tạo thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc và bảo đảm sự công bằng cho các doanh nghiệp bất động sản với các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khác.

Về ảnh hưởng đối với ngân sách Nhà nước, theo Cơ quan soạn thảo tính toán trên cơ sở dữ liệu tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2023, thì có gần 400 doanh nghiệp thuộc đối tượng điều chỉnh, tổng số lỗ từ các hoạt động khác được bù trừ với lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản là khoảng 6.750 tỷ đồng.

Theo đó nếu áp dụng quy định mới thì số thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp của các hoạt động kinh doanh bất động sản giảm khoảng 1.350 tỷ đồng (6.750 x 20%). Cơ quan soạn thảo cũng cho rằng, nếu không cho phép bù trừ lỗ từ hoạt động kinh doanh khác với lãi từ kinh doanh bất động sản thì doanh nghiệp vẫn được chuyển số lỗ này sang các kỳ sau, vì vậy, về tổng thể tác động giảm thu sẽ thấp hơn số ước tính.

Tuy nhiên, có ý kiến lo ngại về rủi ro quy định này có thể tạo cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng làm giảm nghĩa vụ thuế, do hạch toán lỗ có chủ đích. 

Mặt khác, số liệu đánh giá theo báo cáo (trên cơ sở dữ liệu năm 2023) chưa đánh giá được tác động thực tế của quy định.

Dù vậy, ông Mãi cho biết, với tinh thần ủng hộ Chính phủ trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8%, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội đồng ý với đề xuất nội dung sửa đổi này của Chính phủ, nhưng đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức, tránh việc bị lợi dụng chính sách.

Tham gia góp ý về nội dung này tại hội trường, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hoá) cho rằng, cần xem xét đánh giá cách tính mới về bù trừ lỗ để tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất, nhất là doanh nghiệp kinh doanh đa ngành, trong đó có hoạt động kinh doanh bất động sản.

Dù vậy, ông Hải nhấn mạnh việc không để doanh nghiệp lợi dụng việc bù trừ lỗ để trục lợi chính sách của Nhà nước.

"Cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ của các hoạt động sản xuất kinh doanh khác. Song cũng cần phải có các quy định chặt chẽ không để doanh nghiệp kinh doanh có chủ đích tạo ra lỗ để nhằm mục đích giảm thuế từ hoạt động sản xuất kinh doanh bất động sản", ông Hải nói.

Đại biểu Mai Văn Hải cũng cho rằng, cần có quy định xử lý nghiêm đối với hành vi gian lận đối với doanh nghiệp được bù trừ lỗ sai quy định.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nhìn nhận, hoạt động kinh doanh bất động sản và chuyển nhượng dự án bất động sản hiện nay đang là "miếng bánh" màu mỡ.

Theo ông Hoà, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng từ hoạt động kinh doanh bất động sản, vì vậy cần phải có phòng ngừa.

"Doanh nghiệp có rất nhiều "chiêu" rất giỏi để trốn thuế, do đó cần sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan thuế để đảm bảo sự công tâm, khách quan giữa các doanh nghiệp với nhau", đại biểu Phạm Văn Hòa nói.