Trong bối cảnh lãi suất huy động rục rịch tăng trở lại và tín dụng về đích sớm, nhiều ngân hàng (NH) thương mại bắt đầu thu hẹp hoặc tạm dừng các gói vay ưu đãi dành cho người trẻ mua nhà. Điều này khiến không ít gia đình có nhu cầu ở thực rơi vào thế khó, đặc biệt với những người có thu nhập trung bình đang cố gắng tìm cơ hội sở hữu nhà ở tại TP HCM và các đô thị lớn.
Phải tính toán lại
Anh Nhật Quang (32 tuổi) đang tìm mua căn hộ tại phường Bình Trưng (TP HCM) cho biết đã liên hệ một số NH thương mại nhà nước hỏi về gói ưu đãi cho khách hàng dưới 35 tuổi. Tuy nhiên, cán bộ tín dụng thông tin chương trình đã tạm dừng. "Hai tháng trước, Agribank còn tư vấn tôi lãi suất 6,3%/năm cố định 18 tháng. Nay đã nhích lên hơn 7% và gói ưu đãi cho người trẻ cũng không còn nên tôi buộc phải tính toán lại khoản vay" - anh Quang chia sẻ.
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động, hiện các NH thương mại nhà nước như Agribank, BIDV, VietinBank đều đã tạm ngừng triển khai chương trình ưu đãi cho vay mua nhà dành cho khách hàng trẻ. Một cán bộ tín dụng Agribank tại TP HCM xác nhận: "Các gói ưu đãi vay mua nhà cho người trẻ dưới 35 tuổi đều tạm ngưng. Mức lãi suất tốt nhất hiện tại là 7,3%/năm cố định 18 tháng đầu".
Trong thông báo mới nhất, Agribank nêu rõ việc dừng một số chương trình, chính sách cho vay ưu đãi mua nhà, trong đó có các gói cho vay ưu đãi mua nhà dành cho người trẻ tuổi.
NH cũng dừng cho vay ưu đãi chuyển nhượng quyền sử dụng đất, xây dựng - sửa chữa nhà ở. Riêng gói vay nhà ở xã hội dành cho người trẻ dưới 35 tuổi vẫn còn hiệu lực, với lãi suất khoảng 6,1%/năm.
Tương tự, BIDV cũng xác nhận tạm dừng gói vay ưu đãi dành cho người trẻ mua nhà ở thương mại. Trước đó, nhóm khách hàng này được hưởng mức lãi suất 5,5%/năm cố định trong 3 năm, thời hạn vay lên đến 40 năm và không phải trả gốc trong 5 năm đầu, mức ưu đãi được đánh giá là "hiếm có" từ trước đến nay.
Ở chiều ngược lại, một số NH khác vẫn duy trì gói vay ưu đãi cho người trẻ nhưng có điều chỉnh lãi suất. Như tại Vietcombank, cán bộ tín dụng cho biết lãi vay với nhóm khách hàng trẻ đã tăng lên 7,3%/năm trong giai đoạn ưu đãi, thay vì mức dưới 6%/năm như trước. Còn gói vay thông thường có lãi suất 7,5%/năm trong 6 tháng đầu, sau đó tăng lên 8,3%/năm trong 12 tháng tiếp theo.
Ở khối NH thương mại, NH cổ phần như BVBank, SHB, HDBank…, nhân viên các NH này cho biết vẫn triển khai các gói vay ưu đãi cho người trẻ nhưng lãi suất sẽ linh hoạt theo từng loại bất động sản và từng thời kỳ. "Mặt bằng lãi suất tăng nên ưu đãi không còn sâu như trước" - một cán bộ tín dụng giải thích.
Một số ngân hàng thương mại đã tạm dừng hoặc điều chỉnh tăng lãi suất ưu đãi cho vay mua nhà dành cho người trẻ. Ảnh: DUY PHÚ
Có ảnh hưởng tới giá nhà?
Theo tìm hiểu, việc các NH đồng loạt dừng cho vay mua nhà lãi suất thấp với người trẻ, diễn ra trong bối cảnh tín dụng tăng nhanh và lãi suất đầu vào trong xu hướng đi lên. Một số người đang vay mua nhà cho hay họ cũng vừa nhận được thông báo từ NH về việc điều chỉnh tăng lãi suất.
Trước câu hỏi lãi suất nhích lên có ghìm đà tăng giá bất động sản hay không, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cho rằng tác động sẽ có nhưng không đủ mạnh để đảo chiều xu hướng. Ông cho biết các gói vay ưu đãi cho người trẻ tại BIDV thời gian qua giải ngân chậm không phải do NH hạn chế tín dụng mà do "thiếu nguồn cung nhà ở phù hợp và giá vẫn quá cao". Theo ông, giá nhà không chỉ được quyết định bởi lãi vay, mà còn bởi chi phí phát triển dự án, pháp lý kéo dài, đấu giá đất và kỳ vọng lợi nhuận quá cao của một bộ phận chủ đầu tư.
Trong khi đó, một công chức Việt Nam phải dành gần 26 năm làm việc liên tục mới mua nổi một căn hộ tiêu chuẩn. Do đó, cần có giải pháp tổng thể để xử lý tận gốc căn nguyên khiến giá nhà liên tục leo thang. "Cơ quan quản lý cần đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu đất đai và thị trường bất động sản, xử lý cụ thể những bất cập kéo dài nhiều năm qua" - chuyên gia này gợi ý.
Nhận định về lãi suất cho vay thời gian tới, TS Cấn Văn Lực cho rằng mức tăng sẽ không quá cao, bởi Chính phủ đã yêu cầu các tổ chức tín dụng kiểm soát mặt bằng lãi suất, tránh gây sốc với nền kinh tế. "Các NH buộc phải tiết giảm chi phí hoạt động, giảm biên lợi nhuận và tái cơ cấu danh mục vốn, thay vì tăng mạnh lãi vay" - ông dự báo.
Trong khi đó, chuyên gia tài chính - TS Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo dù nguồn cung dự án dần cải thiện, giá nhà vẫn tiếp tục vượt ngoài khả năng chi trả của phần lớn người dân. Điều này khiến hàng tồn kho gia tăng, thanh khoản thị trường kém nhưng giá không chịu điều chỉnh. Ông dẫn số liệu của NH Nhà nước tính đến cuối tháng 10-2025, tín dụng toàn hệ thống tăng khoảng 15% so với cuối năm trước, dự kiến chạm mức 19%-20% vào cuối năm, cao nhất nhiều năm. Trong đó, tín dụng bất động sản chiếm gần 24% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Riêng cho vay kinh doanh địa ốc tăng gần 24%, gấp đôi tốc độ tăng của vay tiêu dùng. "Lãi suất huy động tăng nhanh khiến chi phí vốn cho người vay mua nhà cũng đội lên. Cần siết tín dụng bất động sản để giảm tỉ trọng về dưới 20% tổng dư nợ. Đồng thời NH Nhà nước phải hỗ trợ các NH hạ lãi cho vay để người dân và doanh nghiệp (DN) dễ tiếp cận vốn, tạo lực kéo phục hồi kinh tế" - TS Hiếu nói.
Dòng vốn phải đi đúng địa chỉ
TS Trần Nguyên Đán, chuyên gia tài chính, cho rằng đề xuất siết tín dụng bất động sản không phải không có lý. Nếu tín dụng được mở rộng ồ ạt cho nhà đầu tư theo hướng đầu cơ, dòng tiền sẽ bị khuếch đại, đẩy giá nhà lên xa tầm với, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhà ở vừa túi tiền. Bên cạnh đó, tỉ trọng cho vay bất động sản hiện đang ở mức cao, đồng nghĩa rủi ro hệ thống NH cũng lớn. Khi thị trường địa ốc suy giảm, nguy cơ nợ xấu phát sinh dây chuyền là hoàn toàn có thể.
Tuy vậy, ông Đán lưu ý việc siết tín dụng đồng loạt sẽ không giải quyết tận gốc câu chuyện giá nhà. Điều cần làm là siết chọn lọc, hướng vào các DN phát triển dự án năng lực yếu, đang vay nợ lớn, thiếu minh bạch trong quản trị. Ông dẫn ví dụ mô hình "ba lằn ranh đỏ" tại Trung Quốc, yêu cầu DN đáp ứng các tiêu chí an toàn tài chính trước khi được vay vốn và cho rằng Việt Nam có thể tham khảo và điều chỉnh cho phù hợp.
Theo chuyên gia này, tín dụng bất động sản cần mở rộng cho nhóm mua nhà lần đầu và phân khúc nhà ở vừa túi tiền dưới 3 tỉ đồng để kích cầu ở thực, thay vì tiếp tục bơm vốn cho các DN "nhiều đất ít tiền" hoặc nhà đầu tư đang chịu áp lực tài chính. Để làm được điều đó, lãi suất đầu vào phải duy trì ở mức hợp lý, hệ thống NH cần phân loại rõ nhu cầu vay và ưu tiên vốn cho dự án có năng lực thi công tốt, pháp lý minh bạch và phục vụ nhu cầu ở thật. "Không thể tiếp tục dùng tín dụng để cứu các DN yếu kém. Dòng vốn phải đi đúng địa chỉ để thị trường phục hồi lành mạnh" - chuyên gia này nhấn mạnh.
S.Nhung