Từ ngày 1/1/2026, việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô trở thành yêu cầu bắt buộc theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024. Trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m không được ngồi chung hàng ghế với người lái, trừ xe chỉ có một hàng ghế.
Người điều khiển xe dưới 9 chỗ cũng phải đảm bảo trẻ sử dụng thiết bị an toàn phù hợp, nếu không có thể bị phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng. Quy định mới khiến nhu cầu về ghế trẻ em đạt chuẩn tăng mạnh, đồng thời đặt Cục Đăng kiểm Việt Nam vào vai trò then chốt trong kiểm soát kỹ thuật và minh bạch thị trường.
Trao đổi với PV Tiền Phong , lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, “ghế an toàn trẻ em” trong quy định này là loại thiết bị nằm trong phạm vi của Quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT - văn bản được Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng ) ban hành, có hiệu lực từ cùng thời điểm luật mới áp dụng.
Quy chuẩn được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế UN R44 và UN R129 của Liên Hợp Quốc, vốn đang được triển khai phổ biến tại các quốc gia châu Âu như Đức, Pháp; các quốc gia châu Á như Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc. Việc tham chiếu những tiêu chuẩn cao nhất hiện nay được kỳ vọng sẽ giúp thị trường Việt Nam hạn chế hàng giả, đồng thời đưa mức độ an toàn của trẻ em lên chuẩn tương đương nhiều nước phát triển.
Ghế trẻ em phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật và quản lý theo quy chuẩn. Ảnh minh họa: Motorist.
Để thiết bị an toàn cho trẻ em được đưa vào sử dụng, doanh nghiệp phải thực hiện quy trình chứng nhận sự phù hợp tại tổ chức do Cục Đăng kiểm Việt Nam chỉ định, sau đó công bố hợp quy tại Sở Xây dựng địa phương - bước bắt buộc trước khi sản phẩm được phép lưu thông. Cục Đăng kiểm Việt Nam nhấn mạnh rằng chỉ những thiết bị đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật và quản lý của quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT mới được xem là hợp lệ trước khi sử dụng trên xe.
Cũng theo lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam, từ năm 2026, ghế trẻ em phải được kiểm tra, thử nghiệm và chứng nhận trong khâu sản xuất hoặc nhập khẩu. Tuy nhiên, do đây là trang thiết bị rời, độc lập với xe, nên nó không nằm trong nội dung kiểm định định kỳ khi chủ xe đi đăng kiểm.
Trong trường hợp lực lượng CSGT yêu cầu hỗ trợ xác minh chất lượng thiết bị đang sử dụng trên xe, Cục Đăng kiểm khẳng định sẵn sàng phối hợp nhưng không có thẩm quyền xử phạt trực tiếp.
Trong quá trình xây dựng quy chuẩn, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết đã lấy ý kiến các bộ, ngành và tổ chức có liên quan để hoàn thiện. Cơ quan này cũng tích cực phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và Bộ Công an trong việc thống nhất hướng dẫn. Riêng tháng 12/2024, Cục tổ chức hội nghị tuyên truyền các văn bản pháp luật và quy chuẩn mới, trong đó ghế an toàn trẻ em là một nội dung trọng tâm nhằm giúp các doanh nghiệp và đơn vị liên quan chuẩn bị trước khi chính sách áp dụng rộng rãi.
Một thực tế đáng chú ý là đến thời điểm hiện tại, chưa có tổ chức chứng nhận nào đăng ký hoạt động theo quy định của quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT. Điều này đồng nghĩa thị trường chưa có mẫu ghế trẻ em nào chính thức được chứng nhận phù hợp quy chuẩn.
Thị trường chưa có mẫu ghế trẻ em nào chính thức được chứng nhận phù hợp quy chuẩn. Ảnh: NYTimes.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cho rằng đây là lý do cơ quan chưa thể đánh giá mức độ đáp ứng về chủng loại và chất lượng của thị trường, đồng thời dự báo 2025 sẽ là giai đoạn chuyển động mạnh khi doanh nghiệp phải hoàn tất chứng nhận để kịp cung ứng sản phẩm từ năm 2026.
Đối với doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu, Cục Đăng kiểm Việt Nam khuyến nghị cần sớm nghiên cứu quy chuẩn, chuẩn bị hồ sơ thử nghiệm và chứng nhận để tránh bị động khi thị trường bước vào giai đoạn bắt buộc. Cơ quan này cho biết luôn sẵn sàng hướng dẫn trong quá trình triển khai, nhằm đảm bảo sản phẩm được đưa ra thị trường vừa tuân thủ pháp luật, vừa bảo vệ tối đa an toàn cho trẻ khi di chuyển bằng ô tô...