Nghệ sĩ Lê Hữu Hiếu nhận lời mời từ Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam và Liên hiệp các Hội UNESCO Nhật Bản tham dự Hội nghị quốc tế “Công nghiệp văn hóa – Động lực chiến lược trong phát triển bền vững” diễn ra ngày 17/10 tại Tokyo và Lễ kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Liên hiệp các Hội UNESCO Nhật Bản vào ngày 18/10 tại Kanazawa.
Danh hiệu “Nghệ sĩ tiên phong trên hành trình di sản UNESCO 2025” của Lê Hữu Hiếu không chỉ là sự ghi nhận tài năng và tâm huyết của một người nghệ sĩ Việt Nam, mà còn là biểu tượng cho tinh thần gìn giữ và phát triển văn hóa dân tộc bằng ngôn ngữ nghệ thuật đương đại.
Từ cậu bé mê vẽ trên nền đất, anh đã bước ra thế giới với một hành trình sáng tạo không mệt mỏi và tham dự hàng loạt triển lãm quốc tế: Florence Biennale 2017 (Italy), triển lãm cá nhân “Soul Energy” tại Italy (2021)… Nhưng dù đi xa đến đâu, nguồn cội văn hóa Việt Nam vẫn là mạch ngầm dẫn lối cho sáng tác của anh.
Triển lãm – sắp đặt “Từ chiến thắng Bạch Đằng đến đại thắng 30/4/1975” được anh chuẩn bị trong hai năm, nhưng ý tưởng thì nung nấu từ hàng chục năm trước. Trong không khí hào hùng của kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam – Thống nhất đất nước, triển lãm của Lê Hữu Hiếu tại Phố đi bộ Nguyễn Huệ đã diễn ra thành công vang dội, thu hút hàng triệu lượt khán giả mà còn xuất trên khắp báo chí, truyền thông trong nước và quốc tế.
Lê Hữu Hiếu sử dụng phong cách ước lệ để khắc họa chiến công của những người anh hùng thầm lặng của chiến thắng lịch sử. Trong cụm tác phẩm, gỗ mít, dây thừng, xơ dừa, vải đay, tơ tằm – những vật liệu truyền thống gắn liền với đời sống người Việt – được anh sử dụng khéo léo và sáng tạo. Những thanh gỗ mít ngâm bùn, sơn đen bóng trở thành biểu tượng của sức mạnh tiềm ẩn và lòng kiên cường của dân tộc.
Bước đi giữa những hàng cọc cao vút, phủ sơn mài lấp lánh và khắc những vần thơ hào hùng của Hịch tướng sĩ, người xem không khỏi cảm thấy như đang sống lại với hào khí quật cường của cha ông trên dòng sông Bạch Đằng lịch sử. Cảm giác choáng ngợp ban đầu nhường chỗ cho niềm tự hào dân tộc trào dâng, cùng với đó là tình yêu và lòng biết ơn sâu sắc.
Trong bối cảnh nghệ thuật đương đại, nơi điêu khắc lớn thường giới hạn ở các tượng đài hay phù điêu cố định, việc Lê Hữu Hiếu mang đến tác phẩm điêu khắc sắp đặt quy mô lớn ra không gian ngoài trời một nỗ lực đáng ngưỡng mộ.
Theo Ban Tổ chức, việc vinh danh Lê Hữu Hiếu cũng góp phần thực hiện Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản phi vật thể và Chiến lược toàn cầu về công nghiệp sáng tạo – khẳng định vai trò của nghệ sĩ như “người giữ lửa” cho di sản văn hóa Việt Nam.
Đây là danh hiệu nhằm tôn vinh những cá nhân nghệ sĩ, người thực hành văn hóa – nghệ thuật có đóng góp tiêu biểu trong bảo tồn, phát huy và lan tỏa giá trị văn hóa đồng thời ghi nhận sứ mệnh xã hội của nghệ thuật: nuôi dưỡng ký ức cộng đồng, bảo tồn bản sắc, đồng thời thúc đẩy sáng tạo gắn với di sản. Giải thưởng khuyến khích nghệ sĩ gắn kết với cộng đồng, tham gia giáo dục thế hệ trẻ và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới…
Phát biểu tại sự kiện, nghệ sĩ Lê Hữu Hiếu cho biết: “Đối với tôi, cách giữ gìn văn hóa tốt nhất chính là phát triển nó. Là một nghệ sĩ thị giác, việc lưu giữ và phát triển các ý niệm văn hóa càng thuận lợi. Gần 20 năm đi sâu vào khảo cổ, các đặc trưng văn hóa theo dòng lịch sử và theo vùng miền, kết hợp với nghiên cứu tạo hình, đã mang lại cho tôi quá nhiều điều; nhờ đó công việc tiến những bước dài. Càng có nhiều dữ liệu về văn hóa và lịch sử đất nước, chất lượng tác phẩm của tôi càng tốt hơn. Nó như cái rễ cây: gặp nước thì tự vươn tới; đủ nước, đủ dinh dưỡng thì hoa nở. Nghệ thuật tôi theo đuổi là sự tự nhiên ấy: rễ tìm mạch nước, hoa đến kỳ tự nở…
Như đã nói về sự tự nhiên của bông hoa, quá trình nghiên cứu và làm việc kỷ luật cũng tự dẫn tôi đến những khám phá thú vị, mở lối để kể các câu chuyện văn hóa và lịch sử gần hơn với khán giả. Tôi hy vọng, sau triển lãm 50 năm, sẽ có những triển lãm lớn và công phu hơn nữa, tiếp tục hành trình nâng tầm di sản văn hóa Việt Nam” – Lê Hữu Hiếu bày tỏ.