Hồi sinh ngôi nhà cũ
Dọc tuyến quốc lộ đi qua thôn Ba Ấp, vùng Quan Trung (thành phố Vị Nam, Trung Quốc), có 1 căn nhà đặc biệt đã được đề cử ở hạng mục “Nhà ở tư nhân bền vững” thuộc Giải Kiến trúc A+ của Mỹ. Khu nhà có diện tích đất hơn 1.000 m², diện tích xây dựng 270 m² là kết quả hợp tác giữa Tiến sĩ, kiến trúc sư Vương Di Quỳnh – giảng viên Đại học Kiến trúc và Công nghệ Tây An với nhóm nghiên cứu của giáo sư Cao Bác cùng trường.
Căn nhà này vốn được cha của Vương Di Quỳnh xây cho bà nội để dưỡng già. Tuy nhiên, sau khi bà qua đời, công trình bị bỏ trống suốt nhiều năm, dần xuống cấp nghiêm trọng. Năm 2021, trong khuôn khổ đề tài “xanh hóa nông thôn”, Vương Di Quỳnh quyết định chọn chính ngôi nhà cũ của gia đình làm dự án nghiên cứu cải tạo.
Vì Quan Trung có khí hậu lạnh quanh năm, nên nhóm thiết kế đã bổ sung 1 “khoang hình chữ C” ở hướng Nam căn nhà, vừa hoạt động như 1 phòng đón nắng, vừa đóng vai trò lớp cách nhiệt tự nhiên. Dựa theo kiểu mái dốc truyền thống, họ thêm 1 lớp mái phụ tạo khoảng rỗng cách nhiệt, kết hợp tường cách nhiệt bên trong và hệ thống kính tản nhiệt, giúp không gian bên trong duy trì nhiệt độ ổn định suốt mùa đông mà gần như không cần hệ thống sưởi.
Một góc trong nhà
Một điểm nhấn thú vị khác là 3 bức tranh treo trong phòng kính. Phía sau đó là vật liệu chuyển pha có khả năng hấp thụ và giải phóng nhiệt quanh mức 17℃, từ đó điều hòa nhiệt độ một cách thụ động.
Để xử lý tình trạng khí hậu khô hạn và lượng mưa thất thường của khu vực, ngôi nhà được trang bị 3 hệ thống tuần hoàn nước khép kín: nước mưa được thu gom phục vụ tưới cảnh quan; nước thải sinh hoạt đi qua bộ lọc để tái sử dụng; còn nước thải từ nhà vệ sinh được xử lý qua bể phốt trước khi dẫn ra ruộng.
Trên mái có lắp đặt 18 tấm pin năng lượng mặt trời, lượng điện tạo ra được hòa vào lưới điện quốc gia rồi gia đình mua lại theo cơ chế bù trừ, gần như không phải trả tiền điện trong cả năm. Hệ thống chiếu sáng và thông gió cũng được cải thiện đáng kể: 1 phần sàn tầng 2 được tháo bỏ và thay bằng giếng trời, vừa tạo không gian sinh hoạt chung, vừa giúp không khí lưu thông hiệu quả và sáng sủa cả căn nhà.
Cả gia đình quây quần bên nhau
Tư duy tiết kiệm
“Nhà tiết kiệm năng lượng thông thường có chi phí rất cao, khó mà áp dụng ở nông thôn.” Vương Di Quỳnh nói. Vì vậy, nguyên tắc “chi phí thấp – dễ dàng nhân rộng” được cô đặt lên hàng đầu.
Để giảm chi phí, nhóm đã có nhiều giải pháp sáng tạo: cấu trúc chính dùng gạch – bê tông thay cho thép đắt đỏ; toàn bộ nội thất cơ bản được xây bằng gạch đất nung, tổng chi phí chỉ hơn 4.000 NDT (khoảng 15 triệu đồng); cửa phòng ngủ tận dụng vật liệu thừa; tranh trang trí do thì do sinh viên tự thiết kế từ vật liệu địa phương.
Góc nhà đầy nắng
Vương Di Quỳnh cho biết, quá trình cải tạo không ít lần khiến cô muốn bỏ cuộc, nhưng điều níu giữ chính là lòng hiếu thảo với cha. 20 năm trước, cha cô xây nhà cho bà nội; 20 năm sau, cô muốn hoàn thiện căn nhà như món quà báo hiếu cha. Nhờ sự hỗ trợ của đội nhóm và nhà trường, mức kinh phí dự tính 1 triệu NDT (khoảng 3,7 tỷ đồng) được thu gọn xuống còn 400.000 NDT (khoảng 1,5 tỷ đồng), biến mô hình nhà tiết kiệm năng lượng trở nên khả thi tại nông thôn.
Ngôi nhà là sợi dây tiếp nối sinh mệnh của gia đình
Hiện nay, căn nhà đã trở thành nơi sinh hoạt của đại gia đình. Mỗi cuối tuần, gia đình Vương Di Quỳnh lại trở về quê, cả gia đình quây quần bên nhau, hàng xóm cũng thường ghé thăm.
Căn nhà bừng sáng vào ban đêm
Sau khi lọt vào danh sách giải thưởng kiến trúc quốc tế, căn nhà năng lượng xanh ở nông thôn này đã thu hút nhiều sự chú ý. Với Vương Di Quỳnh, giá trị lớn nhất của “phiên bản tiết kiệm” chính là minh chứng rằng nhà ở xanh không nhất thiết phải tốn kém. Từ căn nhà cũ của ông bà đến ngôi nhà xanh hôm nay, vòng đời của kiến trúc đã ghi lại lịch sử của gia đình, đồng thời mang đến một hướng đi thực tế cho việc cải thiện chất lượng sống ở nông thôn.
Theo Zhihu