Ảnh minh họa.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) cho biết, trong tháng 1/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774,3 triệu USD, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một kết quả khả quan so với cùng kỳ năm 2024, khi Tết Nguyên đán rơi vào cuối tháng 1, đã tác động đáng kể đến kết quả xuất khẩu.
Tôm tiếp tục là mặt hàng có sự tăng trưởng mạnh mẽ nhất trong tháng 1/2025, với giá trị xuất khẩu đạt 300 triệu USD, chiếm 39% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản.
Các báo cáo từ Rabobank cho thấy, ngành công nghiệp tôm toàn cầu đang trong giai đoạn tái cân bằng khi các nước sản xuất giảm tốc độ tăng trưởng sản xuất nhằm thu hẹp khoảng cách cung cầu. Điều này dự báo sẽ giúp giá tôm phục hồi dần dần trong nửa đầu năm 2025, đặc biệt khi nhu cầu từ các thị trường như Mỹ và EU cải thiện.
Chiều ngược lại, thị trường Trung Quốc - một trong những đối tác lớn của tôm Việt Nam đang đối mặt với sự giảm sút trong nhu cầu tiêu thụ. Thêm vào đó, cạnh tranh từ các sản phẩm thủy sản giá rẻ hơn và sự ưu tiên tiêu thụ các mặt hàng thực phẩm khác cũng ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm sang Trung Quốc trong những tháng tiếp theo.
Đơn vị: triệu USD
Tương tự, cá tra Việt Nam tiếp tục gặp khó khăn trong tháng đầu năm 2025 do nguồn cung hạn chế, bất chấp giá tăng cao. Theo VASEP, nguồn cung hạn chế kết hợp với biến động tại các thị trường xuất khẩu có thể dẫn đến sự gia tăng giá trị xuất khẩu trong ngắn hạn. Tuy nhiên, việc thiếu hụt nguyên liệu thô và thay đổi trong chính sách thuế quan có thể tạo ra một môi trường khó khăn cho ngành cá tra trong thời gian tới.
Với mặt hàng cá ngừ, kim ngạch xuất khẩu tháng 1/2025 đạt hơn 65 triệu USD, giảm 17,7% so với cùng kỳ. Nhưng tín hiệu lạc quan là nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm cá ngừ tại những thị trường quan trọng như Mỹ và EU đang tăng trưởng ổn định sẽ giúp xuất khẩu cá ngừ có cơ hội phục hồi trong năm 2025.
Cơ hội lớn nhất đến từ sự thay đổi trong chính sách thuế quan của các thị trường lớn, đặc biệt là Mỹ có thể giúp sản phẩm cá ngừ của Việt Nam cạnh tranh hơn so với các sản phẩm nhập khẩu khác.
Theo VASEP, hiện tại ngành cá ngừ vẫn còn rất nhiều vấn đề cần phải tháo gỡ để tạo ra động lực thúc đẩy phát triển hơn nữa. Đối với ngư dân, phải làm sao để cho họ bên cạnh việc tuân thủ các quy định pháp luật bao gồm cả IUU, có động lực để tăng cường khai thác biển, tái đầu tư để vươn khơi xa. Đối với Doanh nghiệp, cần tiếp tục rà soát cải thiện quy trình/thủ tục việc cấp giấy S/C, C/C để giải quyết các bất cập phát sinh trong thời gian qua…
Đồng thời, ngành cá ngừ cần tập trung vào việc phát triển mô hình sản xuất bền vững và mở rộng thị trường thông qua việc cải thiện chất lượng sản phẩm và hợp tác với các quốc gia khác để khai thác biển một cách hiệu quả.
Thị trường Mỹ và EU gặp khó
VASEP cho hay, thị trường xuất khẩu của Việt Nam ghi nhận sự chênh lệch lớn trong xu hướng tiêu thụ. Trong khi thị trường Trung Quốc và Hồng Kông tăng trưởng mạnh mẽ với mức tăng 64,9%, thì thị trường Mỹ và EU lại gặp khó khi suy giảm tương ứng 16% và 17,6%.
Suy giảm tiêu dùng tại Mỹ do chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump đối với các sản phẩm thủy sản nhập khẩu có thể sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu đối với các sản phẩm thủy sản Việt Nam, đặc biệt là tôm và cá hồi. Tuy nhiên, nhu cầu gia tăng đối với các sản phẩm thủy sản dễ chế biến (như tôm đông lạnh) có thể bù đắp phần nào sự giảm sút trong tiêu thụ các sản phẩm cao cấp.
Ảnh minh họa.
Mặt khác, thị trường ASEAN ghi nhận mức tăng trưởng ổn định với 10,5%, cho thấy tiềm năng từ các quốc gia khu vực Đông Nam Á vẫn là một điểm sáng trong xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Các thị trường Trung Đông và các thị trường khác đều ghi nhận sự suy giảm tiêu thụ, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp thủy sản Việt phải điều chỉnh chiến lược xuất khẩu cho phù hợp.
Bước sang năm 2025, thị trường thủy sản toàn cầu dự báo sẽ có nhiều biến động với các yếu tố như thay đổi thói quen tiêu dùng, chính sách thuế quan và biến động cung cầu ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Đặc biệt, sự giảm sút trong nhu cầu tại các thị trường lớn như Trung Quốc và Mỹ sẽ đặt ra thách thức lớn đối với các sản phẩm như tôm, cá tra và cá ngừ.
Tuy nhiên, với việc gia tăng nhu cầu từ các thị trường ASEAN và các chính sách thuế quan hỗ trợ từ các quốc gia lớn, VASEP cho rằng ngành thủy sản Việt Nam vẫn có thể duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025. Việc phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng, cải thiện chất lượng sản phẩm và mở rộng các thị trường xuất khẩu mới sẽ là yếu tố quyết định để ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững trong tương lai.