"Ngay cả thực phẩm tốt cũng cần được tiêu thụ điều độ thì mới mang lại lợi ích cho sức khỏe. Khi lạm dụng, chúng có thể dẫn tới nhiều tác dụng phụ và bệnh tật" - bác sĩ Xu Zhiyu (Đài Loan, Trung Quốc) cảnh báo.
Bà bày tỏ lo ngại trước thực trạng nhiều người chỉ nghe phong thanh thực phẩm này hay món ăn kia tốt là cố gắng dùng càng nhiều càng tốt. Trong khi sự thật là cách dùng, liều lượng và đối tượng sử dụng mới là yếu tố quyết định lợi ích thực phẩm mang lại cho con người. Trong một chương trình sức khỏe trực tuyến gần đây, bà đã liệt kê 4 loại đồ uống vốn tốt nhưng uống nhiều hóa hại mà chúng ta cần chú ý như:
Nước ép trái cây
Theo bác sĩ Xu, nước ép trái cây không mang lại giá trị dinh dưỡng cao như khi ăn trực tiếp. Việc ép làm mất nhiều vitamin và chất xơ, khiến lượng đường hấp thụ tăng lên. Một ly nước ép thường cần nhiều trái cây hơn khi ăn tươi, dẫn đến lượng fructose nạp vào quá mức. Với nước ép đóng hộp, lượng đường và chất phụ gia còn cao hơn.
Ảnh minh họa
Nghiên cứu cho thấy uống một hoặc nhiều ly nước ép trái cây mỗi ngày có thể làm tăng 21% nguy cơ mắc tiểu đường type 2. Trẻ em với hệ tiêu hóa non nớt dễ bị tiêu chảy do không dung nạp được fructose. Bác sĩ Xu khuyến cáo trẻ trên 7 tuổi và người lớn không nên uống quá 240ml nước ép trái cây mỗi ngày, tốt hơn là nên ăn trực tiếp trái cây tươi.
Sữa động vật
Sữa bò, sữa dê giàu dinh dưỡng, nhưng nếu uống quá nhiều lại gây phản tác dụng. Nghiên cứu tại Thụy Điển cho thấy uống từ 3 ly sữa trở lên mỗi ngày có tỷ lệ tử vong cao hơn so với chỉ uống 1 ly.
Bác sĩ Xu cho biết, sữa động vật chứa nhiều chất béo, có thể khiến tăng cân nhanh chóng. Uống quá nhiều còn gây đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa. Một số nghiên cứu cho thấy sữa tách béo, ít béo khi dùng quá mức có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường. Thói quen này cũng liên quan đến mụn, rối loạn nội tiết và dậy thì sớm.
Người lớn chỉ nên uống 200 - 300ml sữa mỗi ngày, không vượt quá 500ml. "Mặc dù sữa tốt cho xương, song nghiên cứu ở Anh cho thấy người uống nhiều hơn 3 ly mỗi ngày lại có nguy cơ gãy xương hông cao hơn, đặc biệt ở phụ nữ. Nếu uống điều độ khoảng 1 ly thì lại có lợi cho xương" - bà nói thêm.
Trà
Ảnh minh họa
Trà được coi là thức uống lành mạnh, có khả năng chống oxy hóa và làm chậm lão hóa. Tuy nhiên, chỉ an toàn khi uống điều độ. Uống 2 - 3 tách trà (trà xanh, trà ô long...) mỗi ngày là hợp lý, nhưng nếu vượt quá 5 tách có thể gây khó chịu dạ dày, mất ngủ, phát ban, tăng huyết áp hay thiếu máu.
Một số nghiên cứu còn ghi nhận chiết xuất trà xanh liều cao có thể gây tổn thương gan. Trong trà còn chứa nhiều florua, nếu uống quá nhiều có thể gây hại cho thận. Ngoài ra, bác sĩ Xu lưu ý trà xanh có thể tương tác với thuốc trị mỡ máu, thuốc kháng sinh, thuốc hạ huyết áp. Tanin trong trà cũng cản trở hấp thụ axit folic, vì vậy phụ nữ mang thai không nên uống trà trong thai kỳ.
Đồ uống thể thao
Loại nước này được quảng cáo có thể nâng cao hiệu suất vận động, nhưng nếu dùng sai cách sẽ gây béo phì, mất nước và nhiều hệ lụy khác. Bác sĩ Xu cho biết giá trị thật của nước thể thao đang bị thổi phồng, khiến nhiều người, kể cả trẻ em, uống ngay cả khi không tập luyện.
Bà nhấn mạnh: "Các ước tính cho thấy nước thể thao chiếm 26% tổng lượng đồ uống có đường ở thanh thiếu niên. Dù ít đường hơn soda, chúng vẫn chứa nhiều đường đơn dễ gây tăng cân, tiểu đường type 2, bệnh tim mạch, gút và sâu răng. Trẻ em có khả năng chuyển hóa kém nên càng dễ bị tổn hại khi dùng quá mức".
Ảnh minh họa
Tốt nhất, nước uống thể thao chỉ nên dùng khi tập luyện cường độ cao. Với các bài tập nhẹ như đi bộ hoặc chạy bộ dưới một giờ, nước lọc là đủ. Ngay cả khi vận động mạnh, lượng uống cũng không nên vượt 1,5 lít mỗi ngày và tuyệt đối không dùng thay thế nước lọc.