Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết trên cơ sở yêu cầu, định hướng của cấp có thẩm quyền, Chính phủ trình Quốc hội xem xét quyết định cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV gồm: 14 bộ và 3 cơ quan ngang bộ.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp thứ 42 của UBTVQH
Theo đó, thành lập Bộ Tài chính trên cơ sở hợp nhất Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) và Bộ Tài chính, cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Bộ KH-ĐT và Bộ Tài chính và tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu đối với 18 tập đoàn, tổng công ty nhà nước hiện đang giao Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp quản lý .
Thành lập Bộ Xây dựng trên cơ sở hợp nhất Bộ Xây dựng và Bộ Giao thông vận tải (GTVT), cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Bộ Xây dựng và Bộ GTVT; chuyển chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về sát hạch, cấp Giấy phép lái xe cơ giới đường bộ từ Bộ GTVT về Bộ Công an.
Thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường trên cơ sở hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ TN-MT và tiếp nhận nhiệm vụ quản lý nhà nước về giảm nghèo từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
Thành lập Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) trên cơ sở hợp nhất Bộ KH-CN và Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT), cơ bản kế thừa chức năng, nhiệm vụ hiện đang giao cho Bộ KH-CN và Bộ TT-TT; chuyển chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy quản lý về báo chí, xuất bản từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Thành lập Bộ Nội vụ trên cơ sở hợp nhất Bộ Nội vụ và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Bộ Nội vụ hiện nay và chức năng quản lý nhà nước về lao động, tiền lương, việc làm, người có công, an toàn, vệ sinh lao động, bảo hiểm xã hội, bình đẳng giới từ Bộ LĐ-TB-XH; chuyển chức năng quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp từ Bộ LĐ-TB-XH sang Bộ Giáo dục và Đào tạo; chuyển chức năng quản lý nhà nước về bảo trợ xã hội, trẻ em, phòng, chống tệ nạn xã hội (riêng nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy chuyển sang Bộ Công an) từ Bộ LĐ-TB-XH sang Bộ Y tế; chuyển nhiệm vụ quản lý nhà nước về giảm nghèo từ Bộ LĐ-TB-XH sang Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Thành lập Bộ Dân tộc và Tôn giáo trên cơ sở Ủy ban Dân tộc hiện nay và tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tôn giáo từ Bộ Nội vụ và bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về dân tộc.
Duy trì các bộ, cơ quan ngang bộ sau: Bộ Quốc phòng; Bộ Công an; Bộ Tư pháp; Bộ Công Thương; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Ngoại giao; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Y tế; Văn phòng Chính phủ; Thanh tra Chính phủ; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Ngày 23-7-2021, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 08/2021/QH15 về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Trong đó, giữ ổn định 22 cơ quan như khóa XIV, gồm: 18 bộ và 4 cơ quan ngang bộ.
Qua 4 năm thực hiện Nghị quyết số 08/2021/QH15 (từ năm 2021 đến năm 2024), chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ, cơ quan ngang bộ được bổ sung, hoàn thiện, giải quyết cơ bản các vấn đề giao thoa; tổ chức bộ máy bên trong các bộ, cơ quan ngang bộ từng bước được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn. Việc phân công, phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương cơ bản hợp lý hơn theo yêu cầu cải cách hành chính.
Theo Chính phủ, trong giai đoạn tới, để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc đặt ra những yêu cầu mới cao hơn, phức tạp hơn đối với công tác quản lý nhà nước. Do đó, việc đổi mới sắp xếp tổ chức bộ máy của Chính phủ gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là nhiệm vụ quan trọng, cần được tiếp tục nghiên cứu, thực hiện hiệu quả, hợp lý.
