Nâng mức phạt đảm bảo tính răng đe
Sáng 10/5, Quốc hội tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Vấn đề người nổi tiếng, các Facebooker, YouTuber, TikToker quảng cáo sản phẩm sai sự thật nhận được nhiều ý kiến thảo luận.
Cho ý kiến thảo luận, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) cho biết, quảng cáo trên nền tảng số đang có sự tham gia của nhiều KOL, những cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực, ngành nghề đối với xã hội. Đây là những người truyền cảm hứng, dẫn dắt dư luận, có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của người khác.
Ví dụ như người nổi tiếng, người làm nội dung trên nền tảng mạng xã hội có nhiều người dùng ở nhiều lứa tuổi, ngành nghề khác nhau như YouTuber, Tiktoker, Facebooker, KOC… có sức ảnh hưởng lớn đến thị trường. Những người này trải nghiệm và đưa ra các đánh giá, nhận xét chủ yếu theo quan điểm và góc nhìn cá nhân với kiến thức trải nghiệm chân thật tạo sự tin tưởng từ khách hàng nhất là trong các chiến dịch marketing.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc cho biết tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật, các mặt hàng tiêu dùng xã hội từ xa xỉ đến thiết yếu, thậm chí là những sản phẩm phục vụ bữa ăn hàng ngày, không chỉ là vấn đề được xã hội quan tâm mà ít nhất đã được hai lần thể hiện trong các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội khóa XV.
Trong dự thảo luật lần này đã quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo, phát hành quảng cáo, người truyền tải sản phẩm quảng cáo là những người có ảnh hưởng. Song theo đại biểu Phúc, cần tăng cường xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo bởi nó tác động trực tiếp của nó đến tính mạng, sức khỏe của người dân.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu)
"Tôi đề nghị nâng cao mức phạt để đảm báo tính răn đe, góp phần bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời tạo ra một môi trường quảng cáo lành mạnh, bình đẳng. Đồng thời cần rà soát, bổ sung các quy định về đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý nhất là những người có ảnh hưởng", đại biểu Phúc đề xuất.
Ngoài ra, nữ đại biểu cho rằng cần có cơ chế quản lý nghiêm đối với người nổi tiếng, người có ảnh hưởng. Những người này làm trong các cơ quan, tổ chức, khi vi phạm quy định quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo sai sự thật thì các cơ quan, tổ chức đó cần có cơ chế quản lý chặt chẽ. Đồng thời cần sửa đổi quy chế hoạt động nội bộ, quy định cụ thể về trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp khi tham gia hoạt động quảng cáo và quy định rõ các hình thức xử phạt.
Bên cạnh đó, cũng cần xem xét trách nhiệm hội đồng thẩm định quản lý quảng cáo để đảm bảo các cơ quan liên quan đều phải có trách nhiệm.
Về quảng cáo xuyên biên giới, quảng cáo trên mạng xã hội là xu thế tất yếu song cần đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động quảng cáo. Quy định rõ trách nhiệm gỡ bỏ nội dung vi phạm.
Cần quy định liên đới bồi thường khi người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật
Tham gia ý kiến, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) đề nghị ban soạn thảo xem xét, bổ sung quy định về kiểm soát, quản lý trong hoạt động quảng cáo đối với tất cả các nền tảng truyền hình trực tuyến, các trang tin tức, trang thông tin điện tử. Có chế tài xử lý nghiêm đối với các trang tin điện tử đăng tải quảng cáo sai sự thật, không đúng theo công dụng, nội dung của sản phẩm, những người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm không đúng sự thật dẫn đến thiệt hại cho người tiêu dùng.
Đồng thời, bổ sung quy định yêu cầu các trang tin phải chịu trách nhiệm kiểm duyệt quảng cáo trước khi đăng tải nội dung, thay vì chỉ dựa vào hệ thống quảng cáo tự động như hiện nay.
Thêm một vấn đề được bà Thu nêu, qua các vụ sữa giả, thực phẩm chức năng giả vừa bị phát hiện vừa qua cho thấy, các công ty này đều có các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, công bố sản phẩm. Nhưng thực tế các sản phẩm được sản xuất qua điều tra, kiểm định của cơ quan công an lại được xác định là hàng giả.
"Như vậy, việc yêu cầu các ca sĩ, nghệ sĩ, người nổi tiếng, các KOL có trách nhiệm kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm sẽ khó khả thi khi thực hiện", đại biểu Thu nêu rõ.
đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình)
Do đó, đại biểu Trần Khánh Thu đề xuất cần sửa đổi, bổ sung các nội dung này để đảm bảo khả thi hơn về trách nhiệm, cơ chế bồi thường khi quảng cáo sai sự thật, nhất là những người nổi tiếng.
"Cần xem xét bổ sung thêm nghĩa vụ liên đới bồi thường của các nghệ sĩ, người nổi tiếng khi có hành vi quảng cáo sai sự thật", đại biểu Thu nêu quan điểm.
Dẫn kinh nghiệm của các nước trên thế giới, đại biểu Trần Khánh Thu cho biết tại Mỹ, người nổi tiếng phải tiết lộ mối quan hệ tài chính với thương hiệu khi thực hiện quảng cáo; quy định quảng cáo phải trung thực, không gây hiểu nhầm về tính năng, hiệu quả của sản phẩm.
Hay tại Hàn Quốc, cấm hành vi quảng cáo trá hình trên mạng xã hội, nêu vi phạm sẽ bị xử phạt tối đa khoảng 8,7 tỉ đồng. Năm 2022, nước này cũng bổ sung cấm nghệ sĩ làm gương mặt đại diện cho các hãng rượu để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ.
Các quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo tính trung thực trong hoạt động quảng cáo. Người nổi tiếng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật khi tham gia quảng cáo để tránh các hậu quả pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín cá nhân.
"Nếu người nổi tiếng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp thẩm định hợp lý, dựa trên giấy tờ, hồ sơ pháp lý do doanh nghiệp cung cấp, thì thông thường họ không bị xem là cố tình quảng cáo gian dối, mà chủ doanh nghiệp, sản xuất sẽ chịu trách nhiệm chính", bà Thu nói.
