Hà Anh Tuấn lần đầu nói về cảm giác “đau xót như ai nắm nhúm tóc trên đầu mình mà nhổ”

Hà Anh Tuấn là trường hợp đặc biệt trong showbiz Việt. Không thường xuyên cho ra mắt các sản phẩm âm nhạc, càng không chạy theo trào lưu nhưng nam ca sĩ lại có một lượng khán giả riêng mà bất cứ nghệ sĩ nào cũng phải mơ ước.

Trong suốt thời gian cả nước căng mình chống dịch COVID-19, Hà Anh Tuấn là một trong những nghệ sĩ đầu tiên hỗ trợ trang thiết bị phòng chống dịch, trong đó có 3 phòng cách ly áp lực âm tại Hà Nội, TP.HCM và Quảng Ninh. Anh cũng là nghệ sĩ đầu tiền quyên góp 500 triệu đồng cho Quỹ vaccine, cùng rất nhiều đóng góp khác cho công cuộc phòng chống dịch.

Năm 2020, khi nghe tin chương trình Như chưa hề có cuộc chia ly ngừng phát sóng vì không có nguồn tài trợ, anh đã không ngần ngại ủng hộ 3 tỷ đồng để chương trình tiếp tục sứ mệnh tìm kiếm gắn kết những thân nhân thất lạc.

Hà Anh Tuấn là Đại sứ của dự án Rừng Việt Nam, nguồn kinh phí hoạt động được tự nguyện trích ra từ những sản phẩm hoạt động nghệ thuật của Hà Anh Tuấn đã giúp 32 nghìn cây xanh được trồng mới và theo dõi, chăm sóc tại 4 cánh rừng Lâm Đồng, Đà Nẵng, Hà Giang và Bình Thuận. Hà Anh Tuấn và các cộng sự còn khởi xướng dự án cộng đồng mang tên Chồi Việt Nam từ tháng 10/2020, với mong muốn góp phần nhỏ công sức cùng với xã hội để chăm sóc, tiếp sức cho trẻ em khỏe mạnh và đến trường.

Đến nay, Hà Anh Tuấn và đồng đội vẫn nối dài các hoạt động thiện nguyện ý nghĩa của mình. Gần nhất, vào tháng 7/2023, Chồi Việt Nam đã chủ động liên hệ chương trình Cùng con đi tiếp cuộc đời và quyết định thực hiện bảo trợ cho 25 trẻ mồ côi cho đến khi các em tròn 18 tuổi. Hành động của nam ca sĩ đã khơi gợi nhiều cảm xúc của công chúng về sự tử tế đối với xã hội.

Âm thầm và lặng lẽ, Hà Anh Tuấn cho biết bản thân anh đã từ bỏ tâm lý mong muốn được khen, được nhận các giải thưởng danh giá trong âm nhạc. Suốt nhiều năm qua, anh chọn cách né tránh ngay cả khi được trao giải. Anh thấy "không thể khoác thêm áp lực và ảo mộng không cần thiết cho sự hạnh phúc" . Tuy vậy, anh vẫn tự tạo ra những đêm nhạc của riêng mình rồi dùng chính những giá trị của mình để xây dựng cho cộng đồng.

Trong những ngày người dân được hòa mình vào không gian triển lãm Hành động vì cộng đồng tại Văn Miếu Quốc Tử Giám và hướng đến Đêm trao giải vào ngày 14/12 sắp tới, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với ca sĩ Hà Anh Tuấn - một trong những giám khảo đóng vai trò quan trọng của Human Act Prize 2024.

Ngày còn bé, tôi nhìn thấy người lớn ăn mặc sành điệu đẹp đẽ mà mê đắm. Tôi muốn mình khi lớn, kiếm được nhiều tiền để cũng có điều kiện làm "dân chơi" như vậy. Xong có lần, được cho đi ăn cháo gà đêm khuya vỉa hè ở Sài Gòn, tôi thấy những người lớn ấy mời những cậu bé đánh giày vào ngồi ăn cùng. Thế là hình ảnh "dân chơi" trong đầu tôi khác hơn một chút.

Bây giờ, sống và quan sát thấy nhiều điều hơn trong sự nghiệp của mình, tôi thấy để "chơi" và sống cho đáng thì cần nhiều hơn thế nữa.. Chỉ đơn giản là thế thôi, không có gì to tát cả.

Tôi nhỏ xíu. Hai chữ "dân chơi" cũng để nói vui và dễ mường tượng thôi, không phải một khái niệm gì chính xác cả. Điều tôi muốn hướng đến có lẽ là những người biết sống. Biết sống là biết chơi và biết tường tận về bản chất của cuộc đời. Không ai hơn ai cả, chỉ là người này nhận được cơ hội và phải gánh trách nhiệm nhiều hơn người kia.

 Mấy lần gần đây khi có dịp trò chuyện với những đồng nghiệp trẻ hơn mình, tôi chỉ chúc cho tất cả chúng tôi thật sự tự do trong âm nhạc và nghệ thuật. Vì vốn dĩ bản chất của sự sung sướng nhất là tự do. Nên tôi muốn mình tự do, để hát và sống. Tất cả khen chê, hào quang hay cay đắng, rốt cuộc cũng chỉ như vài cơn gió nóng lạnh tràn qua được một lúc. Sau cùng chỉ còn lại mỗi cuộc đời mình với mình. Trần trụi để soi gương. Lúc ấy, hạnh phúc là ở chỗ nhẹ tênh thanh thản. Nói thế thôi, tôi vẫn đang trên đường, chưa tới đích.

 Với tôi, thành công là khi nhận diện được vì sao mình làm việc ấy. Hát cũng thế, không hãnh diện về giá trị của giọng hát mình thì không thể hát hay được. Sống trả ơn là nhận diện mình đã nhận được biết bao nhiêu điều may mắn. Tôi không phải thánh thần gì mà không mong lòng thành của mình không được ghi nhận đáp đền. Có điều, tôi giống như bao nhiêu người khác, biết tự trọng khi nhận lại điều gì đó quá mức. Hơn hết, tôi mong cuộc đời trong đôi mắt mình thật đẹp, vì không có gì buồn thảm hơn là mất đi niềm yêu thích sống mỗi ngày thức dậy.

Ngày xưa đi học, tôi ám ảnh thi cử vì mình cầu toàn. Điểm kém là đất trời sụp đổ. Nhiều lúc nó làm mình thành người khác, sân si xấu tính và buồn bực. Nguy hiểm hơn, nó làm mình hiểu sai về việc "học giỏi" và "có tài". Giờ lớn lên nhìn lại, chi mà khổ quá. Nên giờ khi có điều kiện, tôi chọn mảnh đất "tự do" trong tâm tưởng. Sống khóc cười với cuộc đời mình, tìm đến chỗ nhìn thấy người tài người tốt. Ai tặng quà gì tinh thần thì cười cảm ơn, nhưng không thi thố gì nữa cả.

Tôi tuy lười nhưng gật đầu liền với lời mời, vì Giải thưởng Human Act Prize giống như một nhà máy sản xuất và bơm khí Oxy tươi vào xã hội. Theo tôi, Giải thưởng này không đại diện tuyệt đối cho việc, sáng kiến này tốt hơn sáng kiến kia, việc tốt này tốt hơn việc tốt kia. Mà nó đi tìm những nguồn cảm hứng ý tưởng quí, thực tế và tích cực cho cuộc đời. Có ai lại không hạnh phúc khi nhìn thấy quanh ta nhiều người tốt đang làm việc tốt. Nó không giật gân và hấp dẫn bằng những thứ gắn với cảm xúc giận dữ, tham muốn nhưng nó sẽ là điểm tựa, gối ôm khi đi hết một ngày dài mệt nhoài trở về với bản ngã. Vốn dĩ, ban đầu ai sinh ra cũng để trở thành người tốt cả. Human Act Prize rất giá trị là ở điểm đó. 

Như đã nói, tôi không chấm cái nào tốt hơn cái nào. Nhưng trong khuôn khổ một cuộc thi, tôi sẽ ưu tiên chọn dự án ý tưởng nào có quy mô có thể giải quyết được vấn đề xã hội của nhiều người cùng một lúc. Bên cạnh đó, yếu tố truyền cảm hứng và phương thức giải quyết ngọn nguồn của vấn đề sẽ được ưu tiên. Vì như vậy, hiệu quả và sức lan toả sẽ lớn nhanh hơn. Nói nôm na là việc tốt "đa cấp".

Nếu ai đó nghĩ nghệ thuật chỉ là giải trí hay hưởng thụ tinh thần, là chưa đúng. Nghệ thuật là tiếng nói của con người, của cộng đồng. Nghệ thuật hàn gắn và quy tụ nhiều người lại với nhau. Hát về niềm vui hay nỗi đau, hi vọng hay bi quan, phấn khích hay giận dữ thì cũng phải cổ vũ con người hướng thiện và tiến lên. Sự đa sắc đa dạng của nghệ thuật nói chung hay âm nhạc nói riêng là hiển hiện của nhiều thân phận khác nhau. Nhưng tất cả đều giống nhau ở chỗ muốn sống, hạnh phúc và thuộc về một xã hội văn minh tốt đẹp.

Vế sau đúng quá. Tôi luôn muốn âm nhạc, giọng hát của mình hoà vào cuộc sống và con người. Không chỉ là một thứ âm thanh đèm đẹp trên sân khấu. Do đó, âm nhạc phải xuất phát từ con người và giúp con người nhìn thấy những động lực cảm hứng sống mãnh liệt trong chính mình. Tôi đang và sẽ hát như thế, không áp lực, không toan tính điều gì khác.

Chưa xanh mướt được đâu. Còn đầy gian nan và đòi hỏi sự kiên nhẫn dài hơi. Có mấy chỗ, cây lên được một chút rồi lại không sống được dù tất cả đều lấy ý kiến của những chuyên gia và người nông dân bản xứ. Chúng tôi vẫn dõi theo, điều chỉnh và tiếp sức cho cây con. Nhưng tôi nghĩ, thêm một người bàn việc trồng cây với mình thì sẽ ít nhất vài người xung quanh không bao giờ nghĩ đến việc trồng cây phi pháp nữa.

Tôi và những cộng sự sẽ tiếp tục dự án Rừng Việt Nam của mình, tiếp sau đây sẽ tìm cách làm sao huy tụ được chất xám của những nhà khoa học, những người hiểu biết sâu về rừng và cây cùng chúng tôi đi tiếp. Cứ làm thôi, cứ đi thôi.

Không mệt mỏi, không từ bỏ. Có áp lực tiền bạc từ ai đâu mà phải nghĩ. Thứ duy nhất làm mình không yên chính là biết, trồng cây là việc rất khó. Trồng xong rồi còn làm sao để giữ. Mỗi lần đọc báo thấy người ta phá rừng, đau xót y như ai nắm nhúm tóc trên đầu mình mà nhổ. Tôi tin vào thế hệ của mình và những thế hệ sau đây sẽ đồng lòng với việc này. Áp lực chung từ đất nước, xã hội sẽ khiến những người xấu phải bỏ nghề. Tin vào hoa hồng vậy!

Là sự thanh thản. Ta theo đuổi tất cả yếu tố kia rốt cuộc cũng chỉ mong một sự thanh thản vào cuối ngày. Cuối đời.

Tôi hay nói, Hà Anh Tuấn hay vừa vừa, còn khán giả của Hà Anh Tuấn thì hay nhất! Họ rất lạ. Chẳng nói năng, chỉ xuất hiện vào lúc cần xuất hiện và làm những việc cần làm. Trong những buổi concert, tôi thấy vài khán giả đi xe lăn vượt qua chặng đường dài để đến với tôi. Rồi khán giả xung quanh phụ họ vào chỗ ngồi (điều này thật tệ và ban tổ chức sẽ phải rút kinh nghiệm cho "disabilities access"). Tôi xem lại những hình ảnh ấy mà nước mắt cứ chảy trong sự biết ơn vô bờ bến. Họ rủ nhau làm những công việc thiện nguyện đều đặn như ăn cơm uống nước hằng ngày. Nuôi trẻ, xây nhà, hiến máu…cứ âm thầm làm. Họ làm vì một phần nhỏ để tôi thấy hãnh diện, nhưng phần lớn là vì qua âm nhạc của tôi, họ nhìn thấy bản thân mình nguyên mẫu và trọn vẹn. Tôi góp nhặt những điều ấy như một thứ tài sản để dành. Sau này, lục lọi trí nhớ ra mà mỉm cười và hạnh phúc.

Bạn không thấy khán giả là một sự công nhận lớn nhất của tôi sao. Họ là tất cả động lực, trách nhiệm và cảm hứng làm nghề của tôi. Tôi không cho mình ẩu, sơ sài trong từng bước đi là vì khán giả. Tôi cũng hay ước mình có thể giỏi hơn, vĩ đại hơn để khán giả của mình vui và hãnh diện hơn. Nhưng có khi như thế, họ không cần nữa vì đó không phải Hà Anh Tuấn của họ. Vì thế tôi cứ cần mẫn từng bước từng bước trong những điều tôi tin. Hãy đợi đấy!

Thành công vật chất là điều vô cùng quan trọng. Nó thể hiện phần nào sự thành công được việc của ta trong xã hội. "Giàu tử tế" là "giàu bền vững". Vì đơn giản, bạn không thể giàu một mình khi xung quanh sự thành công của bạn là tiếng khóc ri ri của nhiều người, hay sự oán than của sự bất công. Không cần kể chi tiết, chúng ta vẫn có thể thấy xung quanh mình, những đế chế giàu có vô biên qua một đêm bỗng trắng tay lao lý. Đấy là vì họ biến nỗi đau người khác thành sự giàu có của mình. Ta không thể đoán chắc cá nhân mình sẽ giàu mạnh mãi mãi được. Sự tử tế và lòng người sẽ là phao cứu sinh.

Đừng dạy thế hệ trẻ. Bản chất của tuổi trẻ là dấn thân, liều lĩnh, thử và thất bại. Để lớn lên. Hãy tập trung sống, làm việc và kể câu chuyện của chính mình thôi. Rồi những người trẻ họ sẽ nhìn, góp nhặt và tự lấy theo những điều cần lấy. Ai trẻ mà chẳng vậy. Họ biết hết ấy mà!

Tôi còn nhiều nung nấu. Mỗi sáng lái xe một vòng, quan sát và nhận diện những điều mới trên những mặt người. Cả vui cả lo âu. Rồi nhắm mắt lại nghĩ ta có thể làm gì góp một tay giải quyết những lo âu ấy. Tất nhiên, muốn như thế thì việc trước hết là phải duy trì phát triển được sự nghiệp của mình đã. Xin nhắc lại, chúng ta đều rất nhỏ bé trong nhân sinh. Bất cứ ai. Chỉ có hoà vào, dựa vào và trở thành một phần có ích cho cộng đồng mới là cách để tồn tại lâu dài. Và để thật sự sống!