Nhiều người thường nghĩ những gia đình có mức thu nhập cao - khoảng gần trăm triệu/tháng, chắc chắn hiếm khi nào phải đau đầu chuyện chi tiêu, tiền nong. Nhưng sự thật nào có đơn giản như vậy. Thu nhập cao vẫn đau đáu tìm cách cắt giảm chi tiêu, đến thèm quả sầu riêng cũng không dám mua để ăn, là chuyện hoàn toàn có thật!
Những bảng chi tiêu nhìn là thấy đau đầu
Thu nhập cao nhưng chi tiêu cũng nhiều, thành ra chẳng tiết kiệm được mấy, nghĩ cũng buồn lòng. Nhưng bảo cố cắt giảm chi tiêu đi, thì cũng lại lấn cấn vì nhìn đi nhìn lại, thấy khoản nào cũng cần thiết cả, khó mà cắt giảm nổi.
Không khó để bắt gặp những tâm sự như vậy trong các cộng đồng/hội nhóm bàn chuyện chi tiêu, tiết kiệm.
Cách đây chưa lâu, một cô vợ ở Hà Nội có giãi bày: “Vợ chồng mình làm được 60 triệu/tháng, tháng nào cũng chi 40 triệu, có tháng còn âm luôn. Chúng mình lấy nhau được 7 năm, hiện có 2 bé, 1 bé 6 tuổi, 1 bé 1 tuổi. Ông bà nội cho đất xây nhà, hiện tại tài sản của vợ chồng mình có 1 ngôi nhà và khoản nợ ngân hàng 800 triệu. Nhà mình ăn uống ngày 3 bữa ở nhà. Mình nên cắt giảm khoản nào bây giờ ạ?".
Bức ảnh các khoản chi hàng tháng do cô vợ chia sẻ
Hay như một cặp vợ chồng khác ở Hà Nội, thu nhập gần 100 triệu/tháng nhưng 2 năm rồi không dám… mua quả sầu riêng về ăn, dù rất thèm: “Vợ chồng mình đều là người tỉnh lẻ lên Hà Nội lập nghiệp, có 2 con nhỏ, 1 bé 6 tuổi, 1 bé gần 1 tuổi. Bọn mình đang thuê chung cư 3 phòng ngủ giá 12 triệu/tháng. Năm nay thu nhập của nhà mình tăng đáng kể so với năm ngoái, khoảng 100 triệu/tháng nhưng tiền cứ như bị ăn cắp, chẳng thấy đâu… Nhiều khi thèm ăn sầu riêng mà cả 2 năm không dám mua”.
Các khoản chi của gia đình trong 1 tháng, tổng chi phí dao động trong khoảng 93–94 triệu/tháng
Hay như tâm sự của một cô vợ khác: “Sau 1 tháng thử ghi chi tiết các khoản chi, thì mình thật sự sợ hãi. Tháng sau không dám nghĩ tới việc ghi chi tiết như thế này nữa luôn. Nhà mình 5 người , 2 vợ chồng , 1 bé học lớp 3 , 1 bé học lớp 2 và 1 bé gần 6 tháng. Tiền học thêm mình đã đóng theo khoá, tiền tiêm ngừa mình đã mua theo gói rồi nên không có trong đây. Nhìn lại thấy mình tiêu hoang thực sự".
Các khoản chi tiêu trong 1 tháng do cô vợ chia sẻ, tổng chi ở mức 54 triệu đồng
Với mức thu nhập và chi tiêu của các gia đình phía trên, nhiều người nghe xong cũng chỉ biết thở dài, chốt 1 câu: Đúng là họ kiếm được tiền nên mức sống của họ cũng khác nhưng có khi cũng vì thế mà khó tiết kiệm hơn người thu nhập thấp chăng?
“Đọc xong tự nhiên thấy thu nhập tầm 15-20 triệu/tháng như mình kể ra cũng có cái lợi, ấy là không chi tiêu hợp lý thì không sống nổi. Chứ bảo thu nhập 50-60 triệu rồi cả trăm triệu thì đúng là cũng khó mà thắt lưng buộc bụng, vì giảm chi tiêu là phải chấp nhận vài khía cạnh trong cuộc sống bị giảm theo rồi, không thể hoàn hảo được” - Một người bình luận.
“Nếu việc cắt giảm chi tiêu vẫn còn là lựa chọn, làm được thì tốt còn không cũng vẫn sống ổn, thì khó cắt giảm thành công lắm. Cơ bản là gia đình đang quen mức sống như vậy rồi, giờ muốn dư dả, muốn tiết kiệm nhiều hơn thì 1 là tăng thu nhập, 2 là giảm chi thôi, chứ gì cũng muốn thì khó lắm” - Một người nhận định.
Làm sao để giảm chi tiêu mà không làm giảm chất lượng cuộc sống?
Không ít người sẽ nghĩ rằng đây là chuyện bất khả thi. Ngân sách giảm đi kiểu gì cũng tác động đến nhu cầu, mong muốn chi tiêu, thế mà bảo không làm giảm chất lượng cuộc sống thì sao mà được?
Tuy nhiên, đó vẫn là điều hoàn toàn có thể nếu làm được 4 việc dưới đây.
1 - Phân biệt rõ “nhu cầu” và “mong muốn”
Bước đầu tiên và quan trọng nhất để cắt giảm chi tiêu mà không ảnh hưởng đến chất lượng sống là phân biệt rạch ròi giữa "nhu cầu" và "mong muốn".
Nhu cầu là những thứ cơ bản bạn cần để đảm bảo cuộc sống, ví dụ như thuê nhà, chi phí ăn uống, đi lại,...
Trong khi đó, mong muốn là những thứ làm cuộc sống của bạn thoải mái hơn, vui vẻ hơn, nhưng không phải là bắt buộc để duy trì sự sống, ví dụ như ăn hàng, du lịch xa xỉ, mua sắm đồ hiệu,...
Ảnh minh họa
Khi lập ngân sách, hãy phân bổ ưu tiên cho các khoản chi trong phần “nhu cầu” trước. Sau đó, với phần còn lại, bạn mới phân bổ cho các mong muốn. Việc này giúp bạn không bao giờ phải lo lắng về những khoản chi thiết yếu, đồng thời có thể kiểm soát các khoản chi "tùy chọn" một cách có ý thức.
2 - Tối ưu hóa chi tiêu cho niềm vui chứ không phải cắt bỏ
Nhiều người nghĩ rằng cắt giảm chi tiêu có nghĩa là phải từ bỏ tất cả các hoạt động giải trí hay sở thích. Điều này là sai lầm và dễ khiến bạn nản lòng. Thay vì cắt bỏ hoàn toàn, hãy tối ưu hóa chi tiêu cho các hoạt động mang lại niềm vui và nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn.
Hãy liệt kê 3-5 hoạt động giải trí hoặc sở thích mà bạn cảm thấy thực sự cần để tái tạo năng lượng và duy trì sự cân bằng trong cuộc sống. Sau đó, tìm cách thực hiện chúng một cách tiết kiệm hơn.
Ví dụ: Nếu bạn thích uống cà phê mỗi ngày, hãy thử tự pha ở nhà vài lần trong tuần hoặc tìm những quán nhỏ có không gian đẹp nhưng giá cả phải chăng hơn. Bạn vẫn có thể tận hưởng ly cà phê yêu thích, chỉ là với chi phí thấp hơn.
Hoặc nếu bạn thích đi du lịch, thay vì những chuyến đi xa xỉ, hãy khám phá những điểm đến gần hơn, cắm trại, đi bộ đường dài, hoặc tránh đi du lịch vào mùa cao điểm, vừa để có trải nghiệm mới, vừa để tránh việc chen chúc và tốn thêm chi phí.
Mục tiêu là tìm ra những giải pháp thay thế thông minh, giúp bạn vẫn tận hưởng được những điều mình thích mà không làm thâm hụt ngân sách. Khi bạn vẫn được làm những điều bạn thích, bạn sẽ không cảm thấy mình đang thiếu thốn, mà thay vào đó là cảm giác chủ động và thông minh trong việc quản lý tài chính.
3 - Khắc cốt ghi tâm “quy tắc 24 giờ”
Để tránh những quyết định chi tiêu bốc đồng và lãng phí, hãy áp dụng quy tắc 24 giờ và nguyên tắc tối đa hóa giá trị.
Ảnh minh họa
Khi bạn muốn mua một món đồ không nằm trong kế hoạch, hãy cho mình 24 giờ để suy nghĩ. Trong thời gian này, hãy tự hỏi: Mình có thực sự cần món đồ này không? Nó sẽ mang lại giá trị gì cho mình? Có lựa chọn nào tốt hơn, rẻ hơn không?
Thông thường, sau 24 giờ, cảm xúc ban đầu sẽ lắng xuống và lý trí sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn, tránh được những khoản chi tiêu không cần thiết.
4 - Luôn nhớ quy tắc tối đa hóa giá trị
Thay vì chỉ nhìn vào giá cả, hãy xem xét giá trị mà món đồ hoặc dịch vụ đó mang lại so với số tiền bạn bỏ ra. Một món đồ đắt tiền nhưng bền, sử dụng được lâu dài và mang lại nhiều lợi ích có thể rẻ hơn một món đồ rẻ tiền nhưng nhanh hỏng, ít dùng đến.
Ví dụ thế này cho dễ hiểu: Một đôi giày thể thao chất lượng cao có thể đắt hơn, nhưng nó bảo vệ sức khỏe đôi chân của bạn và dùng được nhiều năm, trong khi một đôi giày rẻ tiền có thể nhanh hỏng và gây khó chịu. Hãy đầu tư vào chất lượng khi cần thiết, và tiết kiệm cho những món đồ không mang lại giá trị sử dụng lâu dài hoặc không có ý nghĩa quan trọng với bạn.
