Do thực hiện sắp xếp lại bộ máy, đầu tháng 7 tới đây, ông N.H.N (65 tuổi) sẽ kết thúc công việc là cộng tác viên tại Đội Trật tự đô thị quận 8, TP HCM. Nghỉ việc, đồng nghĩa với mất khoản thu nhập 2 triệu đồng/tháng, khiến ông N. lo lắng dù vẫn có lương hưu.
Vẫn dựa vào trợ giúp của các conÔng N. được hưởng chế độ hưu trí từ đầu năm 2021. Với quá trình đóng BHXH 32 năm 10 tháng, tỉ lệ hưởng 73%, mức lương hưu ông nhận được thời điểm đó là 2,1 triệu đồng.
Ông N. bị bệnh đái tháo đường đã hơn 20 năm, phải đi khám hằng tháng và uống thuốc thường xuyên. Bệnh đang biến chứng qua gan, thận, buộc phải mua thêm một số thuốc đặc trị ngoài danh mục BHYT nên mỗi tháng phát sinh tiền thuốc, khám bệnh. Sau khi trừ chi phí thuốc thang, số lương hưu còn lại không đủ trang trải cuộc sống nên sau khi nghỉ hưu, ông xin vào làm cộng tác viên tại Đội Trật tự đô thị, mỗi ngày làm việc 1 buổi.
"Tôi đóng BHXH lâu dài với mong mỏi có lương hưu để khi về già không phụ thuộc vào con cái. Song, dù lương hưu đã được cải thiện sau những lần Nhà nước điều chỉnh, nhưng với mức hưởng 3,040 triệu đồng/tháng cũng khó để tôi trang trải đủ trong thời gian tới. Vì vậy, tôi vẫn dựa vào trợ giúp của các con" - ông N. chia sẻ.
Còn bà Trần Thị Minh (quận Gò Vấp, TP HCM) nghỉ hưu khi vừa tròn 50 tuổi vào năm 2018. Bà có 30 năm đóng BHXH ở công việc nặng nhọc, độc hại nên được hưởng tỉ lệ hưu tối đa 75%, nhưng lương hưu mỗi tháng được hưởng chỉ 2,8 triệu đồng. Thời điểm đó, 2 con đang đi học, chồng là thợ hồ, việc làm, thu nhập không ổn định nên bà xin công ty ở lại làm tiếp, ký hợp đồng lao động từng năm. Làm thêm được 4 năm thì công ty cho bà Minh nghỉ việc.
Nay tuổi cao, sức yếu nhưng bà vẫn phải đi giúp việc nhà theo giờ cho các gia đình để kiếm thêm thu nhập. Bởi con gái út đang học đại học ngành bác sĩ đa khoa, học phí khá cao, còn chồng bà vừa bị tai nạn khi làm việc, bị chấn thương cột sống phải điều trị thời gian dài, không có thu nhập. Nay chi phí sinh hoạt trong gia đình phụ thuộc vào khoản lương hưu (4,6 triệu đồng/tháng) và thu nhập từ công việc giúp việc của bà Minh (hơn 4 triệu đồng/tháng) nên cuộc sống khá vất vả. Do đó, bà Minh rất mong lương hưu tăng để có thêm khoản trang trải chi phí.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, cả nước có gần 3,4 triệu người đang hưởng các chế độ hưu trí và trợ cấp BHXH hằng tháng. Mức lương hưu bình quân tháng của năm 2024 khoảng 6,2 triệu đồng/tháng. Đối với người lao động (NLĐ) thực hiện theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động (NSDLĐ) quyết định sẽ có mức lương hưu bình quân thấp hơn.
Ngoài ra, còn một số đối tượng đang hưởng mức lương hưu thấp hơn mức lương tối thiểu vùng (người về hưu trước năm 1995, người có mức đóng thấp, thời gian tham gia BHXH ngắn…).
Lương hưu không đủ sống, bà Trần Thị Minh nhận giúp việc gia đình để kiếm thêm thu nhập
Cho rằng những người nghỉ hưu sớm thường có mức lương hưu thấp hơn đáng kể so với người nghỉ hưu đúng độ tuổi. Vừa qua, cử tri tỉnh Bình Định đã kiến nghị cơ quan chức năng xem xét điều chỉnh lương hưu cho đối tượng này nhằm góp phần cải thiện cuộc sống, giảm thiểu sự chênh lệch, bảo đảm công bằng trong chế độ hưu trí.
Phản hồi kiến nghị này, Bộ Nội vụ cho hay mức hưởng hưu được tính toán trên cơ sở bảo đảm sự hài hòa giữa thời gian đóng góp và thời gian thụ hưởng chế độ BHXH của NLĐ, từ đó cân đối và bảo đảm bền vững của Quỹ BHXH. Do vậy, NLĐ nghỉ hưu trước tuổi hưởng mức lương hưu thấp hơn so với người nghỉ hưu đúng tuổi (bị trừ tỉ lệ hưởng lương hưu, mức 2% cho mỗi năm nghỉ hưu sớm) là công bằng.
Mặt khác, theo quy định, lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách Nhà nước và Quỹ BHXH.
Tại Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 24-5-2018 có nêu: "Sửa đổi các quy định để khuyến khích NLĐ tham gia BHXH thời gian dài hơn, từng bước tăng tuổi nghỉ hưu bình quân, tăng tỉ lệ giảm trừ tiền lương hưu đối với NLĐ muốn nhận chế độ hưu trí sớm…". Vì vậy, chưa có căn cứ để xem xét, điều chỉnh lương hưu riêng cho những người nghỉ hưu trước tuổi.
Thực tế những năm qua, nhằm bảo đảm lương hưu không bị trượt giá so với giá cả tiêu dùng, Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh lương hưu cho các đối tượng hưởng. So với năm 1995, mức lương hưu hiện nay đã tăng từ 21 - 26 lần. Do đó, mỗi năm, NLĐ lại trông mong được điều chỉnh lương hưu.
Tuy nhiên, vừa qua, Chính phủ đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh tăng tiền lương khu vực công, lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội vào năm 2026 nhằm bảo đảm phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước. Đều này có nghĩa trong năm 2025 sẽ không điều chỉnh tăng lương hưu.
Lý giải đề xuất này, Chính phủ cho rằng từ ngày 1-7-2024, lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng đã được điều chỉnh tăng 15%, mức chuẩn trợ giúp xã hội tăng 38,9%, mức chuẩn trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng tăng 35,7%.
Sự điều chỉnh này đã cơ bản cải thiện được đời sống người hưởng lương và phụ cấp, trợ cấp từ ngân sách nhà nước, tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, góp phần ổn định xã hội.
Theo Vụ BHXH (Bộ Nội vụ), để cải thiện mức lương hưu và bảo đảm an sinh khi về già, NLĐ có thể chọn cách tham gia chế độ bảo hiểm hưu trí bổ sung. Chính sách này được quy định tại Luật BHXH 2024, là loại hình bảo hiểm mang tính tự nguyện theo nguyên tắc thị trường nhằm bổ sung cho chế độ hưu trí trong BHXH bắt buộc.
Đối tượng tham gia là NSDLĐ và NLĐ; mức đóng do NSDLĐ và NLĐ tự nguyện thỏa thuận. Mức chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung được xác định trên cơ sở số dư tài khoản hưu trí cá nhân tại thời điểm được chi trả, được tích lũy thông qua hoạt động đầu tư quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung theo nguyên tắc thị trường.
