Vừa qua, đạo diễn Thu Hoài được Liên hiệp các hội UNESCO Nhật Bản và Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam vinh danh danh hiệu “Đạo diễn Sáng tạo UNESCO 2025” tại Tokyo. Đây là phần thưởng xứng đáng cho một hành trình nghệ thuật đầy khát vọng và đam mê của nữ đạo diễn này.
TĐD Nguyễn Thị Thu Hoài nhận Vinh danh từ Giáo sư Yuji SUZUKI Tổng giám đốc Liên hiệp các Hội UNESCO Nhật Bản
Từ cô gái bên sông Cầu đến người “cầm trịch” hàng loạt sân khấu lớn
Sinh ra và lớn lên tại Bắc Ninh – miền đất của những câu quan họ ngọt ngào, Thu Hoài sớm được nuôi dưỡng bởi văn hoá truyền thống Kinh Bắc. Tốt nghiệp Cử nhân Ngữ văn, nhưng chị lại chọn nghệ thuật sân khấu làm con đường gắn bó cả đời.
Với chị, đạo diễn là người kể chuyện bằng ánh sáng, âm nhạc và cảm xúc. Không chạy theo sự hào nhoáng, chị xác định mỗi chương trình đều là một thông điệp văn hóa, chứa đựng tình yêu quê hương và khát vọng lan tỏa giá trị Việt.
“Tôi luôn nghĩ sân khấu không chỉ để trình diễn, mà còn để kể chuyện, để người xem cảm nhận được cái đẹp và lòng tự hào dân tộc”, Tổng đạo diễn Thu Hoài chia sẻ.
Trải qua hai thập kỷ làm nghề, Thu Hoài đã dàn dựng hàng loạt chương trình lớn ghi dấu trong lòng khán giả cả nước.
Năm 2016, chị đảm nhận vai trò GĐSX của Hoa hậu Biển Việt Nam – một sự kiện quy mô quốc gia được truyền hình trực tiếp trên VTV, nơi hình ảnh biển Việt Nam hiện lên vừa lộng lẫy vừa sâu lắng.
Trước đó, chuỗi chương trình “Người đẹp Kinh Bắc” các năm 2012, 2014, 2016, 2019 và chương trình “Người đẹp xứ Mường” dưới bàn tay dàn dựng của chị và ekip đã trở thành thương hiệu đặc sắc, tôn vinh vẻ đẹp người phụ nữ Bắc Ninh, gắn với di sản quan họ, di sản xứ Mường đã tạo nên dấu ấn riêng giữa hàng loạt cuộc thi sắc đẹp trên cả nước.
Không dừng ở các chương trình văn hoá – du lịch, Thu Hoài còn được lựa chọn cho nhiều sự kiện chính luận mang tầm quốc tế. Trong năm 2023, chị thực hiện Lễ trao giải Cống hiến của báo Thể thao & Văn hoá (TTXVN) – chương trình được đánh giá có kịch bản chặt chẽ, cảm xúc và đưa nghệ thuật biểu diễn Việt Nam đến gần hơn với công chúng đại chúng.
Sau đó, chị tiếp tục ghi dấu ở Lễ kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (phát sóng trực tiếp trên truyền hình Việt Nam VTV2) - nơi nghệ thuật biểu diễn được kết hợp tinh tế giữa yếu tố truyền thống Việt và tinh thần giao lưu quốc tế, tạo nên hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.
Cũng trong năm đó, Lễ trao giải thưởng Bảo Sơn 2024 và Lễ Bế mạc năm Du lịch Quốc gia 2024 do chị làm tổng đạo diễn đều gây ấn tượng bởi sự kết hợp hài hòa giữa sân khấu hiện đại và tính nhân văn sâu sắc.
Dự án do Tổng Đạo diễn Thu Hoài dàn dựng
“Tôi luôn muốn mỗi chương trình là một ‘tác phẩm’ chứ không chỉ là ‘sự kiện’. Có thể người xem không nhớ hết nội dung, nhưng phải đọng lại được cảm xúc, hiểu được thông điệp được nghệ thuật được truyền tải và tự hào về những di sản văn hoá của đất nước mình trên khắp mọi miền Tổ quốc”, chị nói.
Điểm nổi bật trong phong cách đạo diễn của Thu Hoài là khả năng “kể chuyện bằng cảm xúc”. Chị không để sân khấu bị rơi vào khuôn mẫu trình diễn đơn thuần. Mỗi chi tiết, từ ánh sáng, âm nhạc, lời dẫn đến bố cục chuyển cảnh đều được tính toán để tạo “điểm chạm” cảm xúc với khán giả.
Trong các chương trình của chị, tính văn hoá luôn là linh hồn. Dù là đêm nhan sắc, lễ hội du lịch hay sự kiện chính trị – ngoại giao, chị luôn đưa vào đó chất liệu Việt: điệu dân ca, màu áo dài, tiếng trống hội, tiếng đàn tranh, hình ảnh con người Việt Nam trong lao động và sáng tạo.
“Làm nghệ thuật ở Việt Nam là phải hiểu người Việt. Tôi luôn tìm cách để khán giả nhìn thấy chính họ trong chương trình – thấy tự hào vì bản sắc dân tộc”, chị chia sẻ.
Dám làm khác biệt – dám chịu trách nhiệm
Đạo diễn Thu Hoài từng được đồng nghiệp gọi vui là “người dám làm khác biệt”. Bởi ở mỗi chương trình, chị đều mang đến yếu tố mới mẻ, sáng tạo, thậm chí “liều lĩnh” để tạo đột phá.
Chị từng huy động hàng nghìn người tham gia dàn dựng trong chương trình, kết hợp công nghệ trình diễn Holograme ngoài trời, công nghệ biểu diễn 3D mapping, múa bóng, trình diễn ánh sáng dronelight, hay xây dựng sân khấu hòa quyện giữa thật và ảo, giữa không gian và ánh sáng – những điều ít đạo diễn nữ nào dám làm bởi tính rủi ro khi thực hiện ngoài trời phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết và các yếu tố khách quan. Thu Hoài cũng là một trong số ít những đạo diễn “dám” kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống với những công nghệ hiện đại, giữa những di sản dân gian với âm nhạc quốc tế như chương trình: “Bản giao hưởng trên quê hương quan họ”, phần trình diễn cồng chiêng Tây Nguyên với nhạc EDM, World music trong chương trình “Hội thảo Quốc tế về thành phố sáng tạo âm nhạc” tại Đà Lạt...
Công nghệ Holograme ngoài trời, được TĐD Thu Hoài sử dụng trong chương trình "Bắc Ninh ngàn năm văn hiến - khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới"
Tuy nhiên, đằng sau sự “chịu chơi” ấy là tư duy tổ chức kỷ luật và tính toán chi tiết. Cộng sự của chị từng nói: “Chị Hoài không bao giờ chấp nhận điều ‘tạm được’. Mọi thứ phải đến tận cùng cảm xúc và chuyên môn.”
Có lẽ chính vì vậy mà mỗi chương trình chị thực hiện đều tạo được hiệu ứng lan tỏa không chỉ ở sân khấu, mà cả trong trái tim người xem.
Bên cạnh công việc sáng tạo, Thu Hoài còn là người truyền lửa cho thế hệ trẻ trong ngành nghệ thuật sự kiện và sân khấu.
Nhiều đạo diễn, biên đạo, MC, và kỹ thuật viên trẻ từng làm việc cùng chị đều nói rằng họ học được ở chị sự tận tâm, kỷ luật và tinh thần “sống cùng sân khấu”.
“Muốn làm nghề lâu dài, phải có đam mê thật sự. Và đam mê chỉ bền khi bạn coi mỗi chương trình như một phần của cuộc đời mình”, chị thường nói với học trò.
Thu Hoài không giấu khát vọng được góp phần nâng tầm các chương trình nghệ thuật Việt Nam trên bản đồ khu vực. Chị cho rằng, nếu biết cách kể chuyện bằng nghệ thuật hiện đại, di sản Việt hoàn toàn có thể chinh phục thế giới.
“Vinh dự lớn – trách nhiệm lớn”
Khi được Liên hiệp các hội UNESCO Nhật Bản và Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam vinh danh danh hiệu “Đạo diễn Sáng tạo UNESCO 2025”, Thu Hoài nói rằng chị không xem đó là đích đến, mà là một cột mốc để tiếp tục cống hiến.
Giải thưởng tôn vinh những nghệ sĩ có đóng góp trong việc gìn giữ và lan tỏa di sản văn hóa bằng ngôn ngữ sáng tạo đương đại. Với Thu Hoài, đó vừa là vinh dự lớn, vừa là áp lực lớn.
“Giải thưởng này không chỉ dành cho tôi, mà cho tất cả những người âm thầm phía sau cánh gà. Họ là những người đã cùng tôi tạo nên từng khoảnh khắc trên sân khấu”, chị chia sẻ.
Tổng Đạo diễn Thu Hoài
Sau khi được vinh danh “Đạo diễn sáng tạo UNESCO 2025”, Thu Hoài tiết lộ chị đang ấp ủ chuỗi dự án nghệ thuật mang chủ đề “Di sản sống” nhằm kết nối các vùng miền văn hoá Việt Nam với khán giả quốc tế thông qua các đêm diễn đa phương tiện đầy sáng tạo.
Chị tin rằng nghệ thuật không chỉ để giải trí, mà còn để giữ ký ức dân tộc và khơi dậy lòng tự hào.
“Tôi mơ ước những di sản của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại sẽ trở thành ‘sức mạnh mềm’, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hoá của Việt Nam nhằm thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế đến với Việt Nam, đặc biệt là Bắc Ninh quê hương tôi với 7 loại hình di sản đã được UNESCO công nhận, giúp cho đời sống vật chất tinh thần của người dân được nâng cao”, chị bộc bạch.
Danh hiệu “Đạo diễn sáng tạo UNESCO 2025” không chỉ ghi nhận tài năng, mà còn là sự khẳng định vị thế của người phụ nữ Việt trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại.
Giữa Tokyo – kinh đô văn hóa của châu Á, hình ảnh Tổng đạo diễn Thu Hoài trong tà áo dài thêu bức tranh dân gian Đông Hồ nổi tiếng của Bắc Ninh giản dị nhưng đầy tự tin đã để lại ấn tượng sâu đậm: một biểu tượng của sáng tạo, bản lĩnh và khát vọng cống hiến.
Với chị, ánh sáng sân khấu không chỉ dành cho nghệ sĩ, mà cho tất cả những ai biết tin vào giá trị của cái đẹp, của lao động chân chính và của văn hóa Việt Nam.
Giải thưởng “Đạo diễn Sáng tạo UNESCO 2025” không khép lại một chặng đường, mà mở ra hành trình mới – nơi người phụ nữ ấy tiếp tục viết tiếp giấc mơ đưa nghệ thuật Việt Nam vươn xa, bằng chính bản sắc và tâm hồn Việt.
