Mới đây, thông tin một tập đoàn của Nhật Bản dự kiến mua lại hơn 65% vốn Công ty Cổ phần Tập đoàn Thiên Long (HoSE: TLG) đã nhận được sự quan tâm lớn của nhiều nhà đầu tư. Bởi đây là một bước ngoặt lớn sau hành trình hơn 40 năm hình thành và phát triển của doanh nghiệp văn phòng phẩm hàng đầu Việt Nam.
Trước thời điểm chính thức bước sang trang mới với đối tác ngoại, Thiên Long từng được biết đến như một biểu tượng đặc biệt của ngành sản xuất tiêu dùng trong nước với khởi nguồn từ một xưởng bút bi nhỏ.
Từ xưởng bút bi đến thương hiệu quốc dân
Thiên Long được thành lập từ năm 1981, tiền thân là một cơ sở sản xuất bút bi nhỏ do ông Cô Gia Thọ gây dựng tại Tp.HCM. Trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, hàng hóa tiêu dùng phần lớn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, việc một cơ sở trong nước sản xuất được bút bi với giá thành phù hợp, chất lượng ổn định đã giúp Thiên Long sớm tìm được chỗ đứng trên thị trường.
Đem về hàng trăm tỷ đồng lợi nhuận mỗi năm, Tập đoàn Thiên Long của doanh nhân Cô Gia Thọ đang đứng trước một cột mốc mới sau 44 năm hình thành và phát triển.
Từ những chiếc bút bi đầu tiên, doanh nghiệp từng bước mở rộng danh mục sản phẩm, đầu tư máy móc, cải tiến công nghệ và phát triển hệ thống phân phối. Những năm 1990 - 2000 đánh dấu giai đoạn Thiên Long vươn lên mạnh mẽ, trở thành cái tên quen thuộc trong trường học, văn phòng, cửa hàng tạp hóa trên khắp cả nước. Việc cổ phần hóa và chuyển đổi mô hình quản trị theo hướng hiện đại giúp doanh nghiệp này mở rộng quy mô nhanh hơn.
Năm 2005, công ty chính thức chuyển đổi sang mô hình cổ phần hóa với tên gọi Công ty Cổ phần Sản xuất - Thương mại Thiên Long với vốn điều lệ 100 tỷ đồng. Liên tiếp các năm sau đó, Thiên Long đã thành lập 3 công ty con là Thiên long Long THành; Thiên Long Hoàn Cầu và Thương mại - Dịch vụ Tân Lực với vốn điều lệ lần lượt là 40 tỷ đồng, 20 tỷ đồng và 20 tỷ đồng. Đến nay, công ty đã sở hữu mạng lưới với 8 công ty con, liên doanh, liên kết, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nước ngoài.
Diễn biến thị giá cổ phiếu TLG.
Tháng 3/2010, Thiên Long chính thức niêm yết trên sàn chứng khoán HoSE với mã giao dịch là TLG. Sau các đợt phát hành cổ phiếu dưới hình thức trả cổ tức và cổ phiếu thưởng, vốn điều lệ của công ty đã tăng từ 176 tỷ đồng lên 383 tỷ đồng và đến tháng 10/2025 ở mức hơn 877 tỷ đồng.
Sau hơn bốn thập kỷ, Thiên Long hiện sở hữu hệ sinh thái hơn 1.000 sản phẩm với nhiều thương hiệu khác nhau như Thiên Long, FlexOffice, Colokit, Flexio, trải rộng từ bút viết, dụng cụ học sinh, văn phòng phẩm đến các sản phẩm mỹ thuật. Không chỉ tại thị trường nội địa, sản phẩm của Thiên Long đã được xuất khẩu tới hơn 74 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Thiên Long sẽ thuộc về ai?
Gắn liền với Thiên Long trong suốt hơn 40 năm qua là ông Cô Gia Thọ - người sáng lập, Chủ tịch HĐQT và cũng là "linh hồn" của doanh nghiệp. Dù tỉ lệ sở hữu cổ phần cá nhân của ông Thọ tại Thiên Long hiện ở mức 6,27% vốn điều lệ, nhưng quyền chi phối thực tế lại nằm ở Công ty Cổ phần Đầu tư Thiên Long An Thịnh (TLAT) - cổ đông lớn nhất sở hữu 46,82% vốn. TLAT do chính ông Cô Gia Thọ làm người đại diện theo pháp luật, giữ vai trò Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc.
Ông Cô Gia Thọ - người sáng lập, Chủ tịch HĐQT Thiên Long.
Bước ngoặt mang tính lịch sử đến với Thiên Long khi Công ty Cổ phần Đầu tư Thiên Long An Thịnh chính thức thông báo đang trong quá trình đàm phán, thống nhất và ký kết giao dịch bán toàn bộ cổ phần cho Tập đoàn Kokuyo - một doanh nghiệp lớn của Nhật Bản trong lĩnh vực văn phòng phẩm và nội thất văn phòng.
Cũng theo thông báo, Tập đoàn Kokuyo dự kiến sẽ thực hiện chào mua công khai tới 18,19% cổ phiếu TLG theo quy định của pháp luật Việt Nam. Như vậy, khi thương vụ hoàn thành, Kokuyo sẽ sở hữu TLAT, qua đó gián tiếp nắm 46,82% vốn điều lệ của Tập đoàn Thiên Long, và 18,19% nữa của TLG. Tổng sở hữu của Kokuyo là 65,01% vốn điều lệ của Thiên Long.
Trên thị trường chứng khoán, trước thời điểm công bố thông tin đàm phán bán vốn cho phía Nhật Bản, cổ phiếu TLG giao dịch quanh mức 64.200 đồng/cổ phiếu, tăng gần 24% chỉ trong vòng một tháng. Và tại phiên giao dịch ngày 5/12, tức sau khi có thông tin chuyển nhượng vốn, thị giá cổ phiếu TLG đã tăng 4,98% lên 67.400 đồng/cổ phiếu
Doanh thu nghìn tỷ trước nhiều sức ép
Về tình hình kinh doanh, Thiên Long duy trì tăng trưởng trong suốt nhiều năm. Giai đoạn từ 2006 đến trước dịch Covid-19, doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp gần như tăng đều qua từng năm. Chỉ đến thời điểm dịch bệnh bùng phát, hoạt động sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu bị gián đoạn, kết quả kinh doanh chịu tác động rõ rệt.
Ảnh hưởng trên được thể hiển rõ nhất trong bức tranh tài chính năm 2020 và 2021 của Thiên Long khi doanh thu giảm xuống còn lần lượt 2.684 tỷ đồng và 2.668 tỷ đồng, giảm tương ứng khoảng 18% so với cùng kỳ năm 2020. Lợi nhuận cũng sụt giảm 31% về mốc 239 tỷ đồng vào năm 2020.
Tuy nhiên, ngay sau khi dịch được kiểm soát, từ năm 2022, Thiên Long nhanh chóng lấy lại đà tăng trưởng. Đỉnh cao được ghi nhận trong năm 2024 khi doanh nghiệp lập kỷ lục với doanh thu 3.772 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 460 tỷ đồng.
Sang năm 2025, dù bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, quy mô doanh thu của Thiên Long vẫn ghi nhận tăng trưởng. Theo đó, quý III/2025, doanh thu của công ty đạt 1.184 tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh thu đạt 3.238 tỷ đồng, tăng gần 11%.
Song, lợi nhuận của doanh nghiệp lại có xu hướng đi ngang và sụt giảm. Lợi nhuận sau thuế quý III/2025 chỉ đạt hơn 75,7 tỷ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ; lũy kế 9 tháng đạt 375 tỷ đồng, giảm gần 11%.
Theo lý giải từ phía doanh nghiệp, tăng trưởng doanh thu trong năm nay chủ yếu đến từ thị trường xuất khẩu, tăng thêm 59 tỷ đồng so với cùng kỳ sau khi Thiên Long thích ứng tốt và tháo gỡ được khó khăn tại một số thị trường chủ lực trong nửa đầu năm. Tuy nhiên, để bảo vệ thị phần trước sự cạnh tranh mạnh mẽ trong ngành, doanh nghiệp đã phải tăng mạnh đầu tư cho hoạt động bán hàng, khuyến mãi, kích cầu. Chính điều này đẩy chi phí bán hàng lên cao, qua đó làm suy giảm biên lợi nhuận.
