Mỗi năm, hàng chục nghìn người Việt trở thành nạn nhân của lừa đảo, họ không chỉ mất tiền mà còn mất niềm tin vào không gian số. Vì vậy, xây dựng một Việt Nam số an toàn và đáng tin cậy không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan chức năng, mà còn là trách nhiệm chung của toàn bộ hệ thống tài chính – ngân hàng và bản thân mỗi người dân.
Và đó cũng chính là thông điệp trọng tâm được lan tỏa tại tọa đàm “An ninh tài chính trong kỷ nguyên số”, trong khuôn khổ chương trình “Kiến tạo Đất nước – Tự hào Việt Nam” do VCCorp và HTV9 phối hợp tổ chức sản xuất.
Với sự tham gia của hai khách mời, ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia và ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), buổi tọa đàm đã mang đến cho khán giả nhiều góc nhìn chuyên sâu về an ninh tài chính trong thời đại số — nơi công nghệ không chỉ mở ra cơ hội phát triển kinh tế mà còn kéo theo những rủi ro ngày càng tinh vi.
“Lá chắn” từ nhận thức - Hàng rào chủ chốt bảo vệ người dùng
Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, 8 tháng năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024, với thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỷ đồng. Hơn 4.500 tên miền độc hại đã được phát hiện với các thủ đoạn ngày một tinh vi như deepfake, lừa đảo crypto, chiếm đoạt OTP, giả danh cơ quan công an hoặc ngân hàng...Sư gia tăng về cả số lượng và quy mô của tội phạm mạng đe dọa niềm tin số và quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Hiện nay, trung bình cứ 220 người dùng smartphone thì có một người từng bị lừa đảo trên không gian mạng. Điều đó cho thấy nhận thức người dùng vẫn là “điểm yếu” trong hệ sinh thái tài chính số. Khi người dân chưa đủ kỹ năng nhận diện rủi ro, mọi công nghệ bảo mật dù tiên tiến đến đâu cũng khó phát huy hiệu quả.
Ông Vũ Duy Hiền nhấn mạnh: “Nhận thức chính là lá chắn quan trọng nhất bảo vệ người dân trên không gian số”. Chính vì vậy, người dân cần chủ động hơn trong việc tự bảo vệ thông tin cá nhân và tuân thủ các nguyên tắc an toàn cơ bản khi giao dịch trực tuyến.
Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức tài chính tại Việt Nam còn đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực an ninh mạng trình độ cao. Ngoài ra, sự phối hợp giữa các cơ quan, ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ vẫn chưa có sự đồng bộ, khiến việc chia sẻ thông tin và xử lý sự cố an ninh mạng chưa thật sự hiệu quả. Khung pháp lý về an ninh mạng hiện nay cũng chưa theo kịp tốc độ phát triển của tội phạm công nghệ cao, dẫn đến việc điều tra, xử lý, răn đe còn nhiều khó khăn.
Chính vì vậy, bên cạnh ý thức tự bảo vệ mình của người dân chiếm vai trò chủ đạo, ông Vũ Duy Hiền cho rằng cần có thêm sự chung tay của cả hệ thống tài chính – ngân hàng.“Lá chắn từ ngân hàng” – Cuộc chạy đua 24/7 với tội phạm mạng
Nhận thức rõ trách nhiệm bảo vệ khách hàng trước mọi nguy cơ mất an toàn trên không gian mạng, ông Vũ Thành Trung – Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), đơn vị tiên phong triển khai bộ giải pháp App Protection nhằm bảo vệ người dùng trong môi trường giao dịch trực tuyến, khẳng định: “Với quy mô khoảng 35 triệu người dùng, áp lực của MB không chỉ là bảo vệ, mà còn phải ‘chiến thắng tốc độ’ trong cuộc đua 24/7 với tội phạm mạng. Chúng tôi xác định chiến lược ‘0% rủi ro’, không cho phép bất kỳ sự cố nào xảy ra”.
Không chỉ củng cố hàng rào phòng thủ, MB còn áp dụng “Tư duy ngược” – tự mô phỏng các kịch bản lừa đảo, “tự đánh chính mình”, thậm chí từng qua mặt cả lãnh đạo cấp cao, để liên tục tìm ra và vá các lỗ hổng bảo mật. Bên cạnh đó, MB đầu tư mạnh vào năng lực chuyên gia, đảm bảo đội ngũ luôn có đủ "kháng thể số" để bảo vệ khách hàng một cách kiên định nhất.
Ông Vũ Thành Trung nhấn mạnh, với các trường hợp lừa đảo ngoài hệ thống ngân hàng, đánh vào sự cả tin, thiếu nhận thức của khách hàng: “Không thể chỉ nói lỗi 100% thuộc về người dùng. Ở MB, chúng tôi tư duy rằng đồng hành và bảo vệ khách hàng khỏi các rủi ro này cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngân hàng”.
Hiện MB đã tập trung triển khai các biện pháp phòng ngừa chủ động, có thể kể đến như Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hành vi người dùng và phát hiện bất thường, hay Tích hợp tính năng rà quét phần mềm độc hại để chủ động ngăn chặn các mối đe dọa tiềm ẩn.
Bên cạnh đó, MB còn chú trọng đến việc cân bằng giữa yếu tố an toàn và trải nghiệm người dùng. Một ứng dụng ngân hàng số không chỉ hoạt động mượt mà, thân thiện mà còn phải được tích hợp các lớp bảo vệ đa tầng, bao gồm cả nhận diện giọng nói, hình ảnh, sinh trắc học, mã hóa dữ liệu và các công nghệ xác thực nâng cao khác.
Ngoài ra, ông Trung đề cập tới tầm quan trọng của việc chia sẻ dữ liệu liên ngân hàng. Khi một tài khoản, thiết bị hoặc địa chỉ IP bị xác định có hành vi gian lận, dữ liệu đó cần được chia sẻ kịp thời để ngăn tội phạm tái phạm ở các tổ chức khác. “Chúng ta phải chủ động ngăn chặn, chứ không chỉ phản ứng sau khi thiệt hại đã xảy ra”, ông khẳng định.
Hướng đến một quốc gia số an toàn, đáng tin cậy
Để Việt Nam trở thành quốc gia số an toàn và bền vững, theo ông Vũ Duy Hiền – Phó Tổng Thư ký Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, yếu tố tiên quyết là an ninh mạng phải song hành cùng chuyển đổi số. “Không thể có chuyển đổi số thành công nếu thiếu an ninh mạng. Một hệ thống vận hành nhanh hơn, thuận tiện hơn nhưng thiếu kiểm soát sẽ tiềm ẩn nguy cơ khủng khiếp, và chi phí khắc phục hậu quả luôn cao gấp nhiều lần chi phí phòng ngừa,” ông nhấn mạnh.
Theo ông Hiền, trên tiến trình phát triển kinh tế số, Việt Nam cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý linh hoạt và đủ mạnh, vừa bắt kịp diễn biến phức tạp của tội phạm công nghệ cao, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo. Đây là nền tảng để các tổ chức tài chính, doanh nghiệp công nghệ có thể phát triển bền vững trong môi trường số.
Cùng với đó, ngành tài chính – ngân hàng được xem là “mặt trận” trọng yếu trong công tác bảo mật. Việc đầu tư cho hạ tầng công nghệ và an toàn thông tin cần được đặt ngang hàng với phát triển sản phẩm và trải nghiệm khách hàng. Thực tế cho thấy, ngân sách dành cho bảo mật tại nhiều tổ chức vẫn còn hạn chế – có nơi chưa đến 10% tổng đầu tư công nghệ – trong khi đây chính là yếu tố cốt lõi đảm bảo niềm tin của người dùng.
Song song với công nghệ và chính sách, nâng cao nhận thức cộng đồng là “mảnh ghép” cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng. Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia hiện đang triển khai nhiều chương trình truyền thông và đào tạo, giúp người dân nhận diện lừa đảo, hiểu rủi ro và biết cách tự bảo vệ mình trong môi trường số.
Từ góc nhìn của doanh nghiệp, ông Vũ Thành Trung – Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) cho rằng yếu tố quyết định nằm ở sự phối hợp chặt chẽ giữa ba chủ thể: Nhà nước – Doanh nghiệp – Người dân. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, đặt ra các tiêu chuẩn an ninh mạng cao cấp và cơ chế phản ứng nhanh. Doanh nghiệp – đặc biệt là các ngân hàng – là tuyến đầu triển khai và đầu tư công nghệ, bảo vệ dữ liệu và tiền bạc của người dân. Cùng với đó, nhận thức người dùng là yếu tố không thể thiếu, là cầu nối đưa các giải pháp bảo mật đến với cuộc sống.
Ông khẳng định: “Khi có sự đồng lòng và chia sẻ trách nhiệm giữa ba bên - với sự dẫn dắt của Nhà nước và sự chủ động của Doanh nghiệp - chúng ta sẽ xây dựng được Kháng thể Số Quốc gia vững mạnh, đưa Việt Nam trở thành quốc gia số an toàn, đáng tin cậy và thịnh vượng trong kỷ nguyên công nghệ”.
Talkshow "Kiến tạo Đất nước – Tự hào Việt Nam" là chuỗi chương trình chính luận – truyền cảm hứng do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, HTV9 và VCCorp phối hợp thực hiện, đơn vị đồng hành chiến lược Masterise Group, đơn vị đồng hành Ngân hàng TMCP Quân đội (MB). Chương trình tôn vinh những nhân vật, câu chuyện và sáng kiến tiêu biểu, phản ánh sự đồng hành giữa Nhà nước – doanh nghiệp – cộng đồng trong hành trình xây dựng một Việt Nam hiện đại, hội nhập và hạnh phúc.
Là một trong Top 5 ngân hàng hàng đầu Việt Nam, MB tiên phong trong chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững, hướng tới mang lại giá trị thiết thực cho khách hàng, xã hội và đất nước. Mời quý khán giả tiếp tục đón xem các số tiếp theo của "Kiến tạo Đất nước – Tự hào Việt Nam" cùng những câu chuyện truyền cảm hứng từ MB và các doanh nghiệp Việt.
