Mới đây, chia sẻ của một phụ huynh ở TP.HCM về khoản phí 25.000 đồng/tháng cho sổ liên lạc điện tử đã tạo ra cuộc tranh luận sôi nổi trong các nhóm phụ huynh. Người mẹ này thẳng thắn đặt câu hỏi: "Có ai sân si như tôi không, đóng tiền đều đặn hàng tháng mà vẫn thấy… ấm ức?".
Điều khiến chị băn khoăn là suốt nhiều tháng sử dụng, điều chị nhận được từ ứng dụng chỉ là thông báo con "tự giác điểm danh" mỗi sáng. Thậm chí, nếu con không điểm danh, hệ thống cũng không báo bất cứ điều gì khiến chức năng "giám sát" mà phụ huynh kỳ vọng gần như bị vô hiệu hóa.
Chị thử làm một phép tính: trường có 35 lớp, mỗi lớp trung bình 40 học sinh. Như vậy, mỗi tháng tiền thu cho sổ liên lạc điện tử có thể lên đến hơn 35 triệu đồng. "Số tiền đó lớn lắm, vậy nó được dùng vào việc gì? Có thật sự tương xứng với hiệu quả sử dụng hay không?", chị đặt vấn đề.
Điều đáng nói là, theo chị, những thông tin thật sự quan trọng như lịch kiểm tra, điểm số, thông báo từ giáo viên… vẫn chủ yếu được gửi qua Zalo lớp. Có khi là cô giáo gọi điện, hoặc trẻ về nhà nhắn lại. Với chị, "sổ liên lạc điện tử" đang hoạt động khá hình thức.
Ảnh minh họa
"App vô dụng" hay "do người dùng không tận dụng hết"?
Ngay lập tức, chia sẻ này đã tạo ra hai phe quan điểm rất rõ ràng.
Nhiều phụ huynh đồng cảm với người mẹ này. Họ kể rằng suốt những năm con học tiểu học, ứng dụng chỉ được dùng vào một mục duy nhất: điểm danh. Có lớp cô giáo bận rộn, trưa mới điểm danh xong, khiến tính năng này càng trở nên hình thức.
Một số người cho biết, họ từng đăng ký dùng app nhưng sau vài năm thì dừng, bởi thông tin hầu hết vẫn đến từ… Zalo. Mỗi lớp đều có group trên Zalo. Thậm chí, mỗi lớp có hai group, một group phụ huynh với nhau và một group phụ huynh cùng giáo viên chủ nhiệm.
Thêm vào đó, hiện nay các trường đều có trang thông tin điện tử, fanpage… và phải công khai các thông tin trên ấy. Như vậy, tất cả thông tin cần thiết đều đã được gởi trong hai group này, cần xem thêm thông tin thì vào web trường, fanpage của trường, sổ liên lạc điện tử để làm gì nữa?
Thay vì giáo viên chủ nhiệm sẽ gởi thông báo trong group lớp thì phải gởi thông báo trong sổ liên lạc điện tử. Những thông tin về tiết học trải nghiệm hay chương trình ngoại khóa, kết quả học tập của học sinh… cũng y như vậy.
Hiện nay, chưa có bất cứ quy định nào của ngành Giáo dục về dịch vụ sổ liên lạc điện tử, tất cả vẫn là tự nguyện, tự phát và có sự thỏa thuận giữa nhà trường và phụ huynh. Thế nhưng, tâm lý chung của nhiều phụ huynh là dù không muốn tham gia nhưng nhà trường đã giới thiệu thì đành tặc lưỡi đăng kí vì e sợ con dễ rơi vào cảnh bị phân biệt đối xử khi khác biệt bạn bè.
Một số phụ huynh khác lại lo ngại rằng trường học đang triển khai chuyển đổi số một cách "nửa vời": phần mềm có nhưng không ai vận hành hết công năng. Giáo viên thì quá tải, nên mang tính năng gì lên app còn tùy… sự rảnh rỗi của từng cô. Vì vậy, hiệu quả ứng dụng không đều dẫn đến trải nghiệm của phụ huynh mỗi người mỗi khác.
Ngược lại, cũng có nhiều tiếng nói cho rằng việc thu phí là hợp lý. Một số phụ huynh chia sẻ rằng trường của họ sử dụng rất hiệu quả: cập nhật thực đơn bán trú, thông báo hoạt động của lớp, báo điểm kiểm tra, gửi thư mời họp, xin phép nghỉ học. Đối với họ, 25.000 đồng mỗi tháng là phí hoàn toàn xứng đáng.
Chuyển đổi số là nhiệm vụ của ngành giáo dục. Các trường không thể không sử dụng phần mềm; tiền thu cũng không chảy vào túi cá nhân mà trả cho đơn vị viết và vận hành hệ thống. Trong khi đó, việc quản lý học bạ điện tử, điểm số, hồ sơ học sinh bắt buộc phải thông qua nền tảng chính thống chứ không thể dựa vào công cụ liên lạc cộng đồng.
Một số ý kiến trung lập thì cho rằng: công nghệ nào cũng vậy, hiệu quả phụ thuộc phần lớn vào con người. Có trường rất tích cực cập nhật, khiến app trở nên hữu ích. Nhưng cũng có nơi chỉ dùng cho xong.
Thực tế, thời điểm hiện tại, sổ liên lạc điện tử vẫn "đứng giữa hai làn": Không thể thay thế hoàn toàn giáo viên, nhưng cũng chưa được tận dụng như một hệ thống quản lý học tập đúng nghĩa. Không quá đắt, nhưng cũng không đủ rẻ để phụ huynh chấp nhận vô điều kiện. Không vô dụng, nhưng cũng không thật sự hiệu quả đồng đều giữa các trường.
Công cụ chỉ tốt khi con người vận hành tốt. Nếu vận hành đầy đủ, một ứng dụng sổ liên lạc điện tử hoàn toàn có thể: Giảm gánh nặng sổ sách cho giáo viên; Giúp phụ huynh theo dõi thông tin minh bạch; Lưu trữ điểm số, hồ sơ học sinh xuyên suốt nhiều năm học; Thay thế nhiều thủ tục tốn thời gian. Nhưng khi vận hành nửa vời, nó dễ trở thành "món phí gây ấm ức".
Chuyển đổi số không chỉ là có một cái app mà là cách chúng ta cùng nhau sử dụng nó.
Phụ huynh cần được cập nhật thông tin rõ ràng. Giáo viên cần được hỗ trợ để không quá tải. Nhà trường cần thống nhất quy trình. Và các đơn vị phần mềm cần đảm bảo rằng sản phẩm thực sự giải quyết vấn đề.
