Sáng 22/10, Hội nghị công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” và tham vấn dự thảo kế hoạch hành động triển khai Đề án đã diễn ra, đánh dấu bước đi quan trọng của ngành nông nghiệp trong tiến trình hiện thực hóa cam kết giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam.
Nền tảng pháp lý cho nông nghiệp phát thải thấp
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung nhấn mạnh, Đề án được ban hành đúng thời điểm, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và ngành trồng trọt ngày càng hội nhập sâu vào thị trường quốc tế.
“Mục tiêu trọng tâm của Đề án là vừa đảm bảo tăng trưởng năng suất và giá trị, vừa giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn”, Thứ trưởng Trung khẳng định.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung.
Đề án tập trung vào 6 nhóm nhiệm vụ lớn, gồm: Tái cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện sinh thái và nhu cầu thị trường; áp dụng các gói kỹ thuật giảm phát thải theo chuỗi giá trị; hoàn thiện hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV); triển khai mô hình sản xuất thực hành tốt; xây dựng cơ chế tín chỉ carbon trong nông nghiệp; và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia thông qua chính sách hỗ trợ, đầu tư.
Dự thảo Kế hoạch hành động triển khai Đề án liệt kê 31 nhóm nhiệm vụ cụ thể, yêu cầu các địa phương khảo sát hiện trạng sản xuất, phát thải, điều kiện sinh thái, xã hội để xây dựng phương án giảm phát thải phù hợp thực tiễn. Việc phối hợp đồng bộ giữa Trung ương và địa phương sẽ là nền tảng giúp ngành trồng trọt đạt mục tiêu giảm phát thải bền vững, tiến tới trung hòa carbon vào giữa thế kỷ này.
Trình bày chi tiết tại hội nghị, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025-2030, với tầm nhìn đến năm 2050.
Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.
Theo ông Đạt, tầm nhìn đến năm 2050, 100% diện tích cây trồng chủ lực sẽ áp dụng quy trình canh tác theo hướng giảm phát thải. Ngành cũng sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa về phát thải, tích hợp với hệ thống giám sát quốc gia; đồng thời phổ cập nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các ngành hàng nông sản chủ lực, giúp nâng cao giá trị thương mại và năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
“Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020”, ông Đạt khẳng định.
Ở cấp địa phương, mỗi tỉnh, thành sẽ triển khai ít nhất 1-2 mô hình trồng trọt giảm phát thải có khả năng nhân rộng, thí điểm tối thiểu 15 mô hình đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Cùng với đó, ngành sẽ đào tạo khoảng 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp, đồng thời biên soạn ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng thân thiện môi trường.
7 nhóm giải pháp từ chính sách đến thực hành
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, dự thảo Kế hoạch hành động xác định rõ nhiệm vụ, tiến độ và trách nhiệm của từng đơn vị nhằm đảm bảo triển khai đồng bộ, kịp thời và hiệu quả.
Tầm nhìn đến năm 2050, toàn bộ diện tích cây trồng chủ lực sẽ áp dụng quy trình canh tác giảm phát thải, đồng thời phổ cập nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các ngành hàng nông sản nhằm nâng cao giá trị và sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Bà Hương cho biết: “Việc triển khai Đề án không chỉ hướng tới giảm phát thải, mà còn nâng cao năng lực quản lý, điều hành và kết nối giữa các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chính quyền địa phương, đối tác quốc tế và các bên liên quan”.
Kế hoạch hành động gồm 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm hoàn thiện cơ chế chính sách, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng kỹ thuật giảm phát thải, thiết lập hệ thống MRV, phát triển mô hình sản xuất quy mô vùng và chuỗi giá trị, nâng cao năng lực, và kết nối thị trường cho sản phẩm “phát thải thấp”.
Dự kiến, 59 mô hình sản xuất giảm phát thải sẽ được triển khai tại 34 tỉnh, thành phố, tập trung vào các mô hình canh tác lúa phát thải thấp, lúa - cá/tôm, lúa - ngô/lạc, cây lâu năm, nông lâm kết hợp và nông nghiệp tuần hoàn.
Đây sẽ là tiền đề để Việt Nam từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước biến đổi khí hậu, đồng thời góp phần thực hiện các cam kết quốc gia trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).
Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Mạnh Phương - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho rằng: “Trồng trọt giảm phát thải không chỉ góp phần thực hiện cam kết khí hậu của quốc gia mà còn hướng tới một nền nông nghiệp thích ứng, nâng cao giá trị và bảo vệ môi trường sống của người dân.
Ông Nguyễn Mạnh Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.
Mọi kế hoạch hành động cần lấy người nông dân làm trung tâm, vì họ là những người trực tiếp thực hiện, hiểu rõ nhất thực tế sản xuất cũng như chịu tác động trực tiếp từ biến đổi khí hậu”.
Hà Nội hiện có hơn 160.000 ha lúa, 20.000 ha cây ăn quả, 30.000 ha rau màu cùng hàng chục nghìn ha cây chè, cây cảnh. Gần một nửa số xã của thành phố vẫn còn hoạt động nông nghiệp, cho thấy vai trò không thể thay thế của lĩnh vực này trong cơ cấu kinh tế và sinh kế nông thôn. Việc triển khai các mô hình giảm phát thải ở Thủ đô không chỉ mang ý nghĩa môi trường mà còn là cách bảo vệ sinh kế bền vững cho hàng trăm nghìn hộ nông dân.
