Sản xuất ca cao bền vững, bước đi tiên phong hướng tới thị trường tín chỉ carbon

Đắk Lắk chú trọng phát triển sản xuất ca cao bền vững

Ngày 22/10, tại Buôn Mê Thuột, tỉnh Đắk Lắk, Công ty Puratos Grand-Place Việt Nam (PGPV) và Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án "Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam" (ReCoPro) với sự tham dự của 50 đại biểu từ các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân và hợp tác xã trồng ca cao.

Hội thảo tổng kết dự án ReCoPro. Ảnh: GIZ

Trình bày tại hội thảo, bà Đăng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Đắk Lắk, cho hay, Đắk Lắk là trung tâm nông nghiệp của vùng Tây Nguyên. Trồng trọt chiếm hơn 69% trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp, với hơn 384.000 ha cây lâu năm, bao gồm 214.000 ha cà phê, gần 45.000 ha sầu riêng và 28.000 ha hồ tiêu.

Tỉnh hiện có 320 mã số vùng trồng với diện tích khoảng 9.500 ha và 16 cơ sở đóng gói đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, mở ra cơ hội hình thành chuỗi giá trị nông sản quy mô lớn gắn với xuất khẩu. Bên cạnh những thế mạnh đó, lãnh đạo ngành nông nghiệp tỉnh nhìn nhận, sản xuất nông nghiệp của tỉnh đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng: biến đổi khí hậu, hạn hán, sâu bệnh, giá vật tư tăng cao, nhân công khan hiếm, đất đai thoái hóa và liên kết chuỗi giá trị còn hạn chế. Các hợp tác xã tuy được thành lập nhiều nhưng năng lực quản trị còn yếu, sản phẩm nông nghiệp chủ yếu mới dừng ở sơ chế, chưa tạo ra giá trị gia tăng cao.

Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Đắk Lắk, trao đổi về định hướng phát triển sản xuất ca cao bền vững của tỉnh. Ảnh: GIZ

Từ thực tế đó, để đang dạng hóa cây trồng, những năm gần đây, cây ca cao được người dân tập trung phát triển, trở thành một hướng đi mới đầy tiềm năng. Xuất phát từ nhu cầu chuyển đổi của người dân, UBND tỉnh đang xây dựng Đề án phát triển cây ca cao bền vững, với tầm nhìn toàn diện từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, đảm bảo hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường.

Sản phẩm ca cao sản xuất theo kỹ thuật canh tác mới từ Dự án ReCoPro

"Cụ thể, tỉnh lựa chọn những trọng tâm để phát triển sản xuất cây ca cao bền vững dựa trên 5 yếu tố: lợi thế tự nhiên; mở rộng quy mô, đổi mới công nghệ, phát triển chuỗi giá trị. Và quan trọng nhất là hướng tới phát thải ròng bằng "0" trong sản xuất nông nghiệp. Dự kiến, Đắk Lắk phát triển diện tích cây ca cao khoảng 1.300 ha vào năm 2030 với sản lượng khoảng 1.400 tấn, tập trung ở các địa phương như Ea Kar, Buôn Đôn, Ea H'leo, Krông Ana và Ea Súp", bà Thủy cho hay.

Bước chuyển đổi sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh trong nôn nghiệp, dự án ReCoPro với mô hình thực tiễn đang được triển khai thời gian qua cho thấy hướng đi phù hợp, mở ra chương mới trong sản xuất, giúp nông dân Việt Nam tiếp cận với thị trường tín chỉ carbon.

Sau gần 4 năm triển khai, dự án ReCoPro đã đạt những kết quả khả quan: gần 90.000 cây giống được cung cấp cho 300 nông hộ, 88 buổi tập huấn với hơn 2.000 lượt tham gia. Trong đó, có 2 vườn mô hình ở Ea Kar (tỉnh Đắk Lắk) đã tăng năng suất hạt ướt lên gấp 1,5 lần nhờ áp dụng canh tác tái sinh.

Nhờ áp dụng kỹ thuật, công nghệ mới, nông dân Đắk Lắk hình thành được các mô hình sản xuất ca cao bền vững, bước đầu tham gia vào thị trường tín chỉ carbon từ cây ca cao. Ảnh: GIZ

Các kỹ thuật tiên tiến như hệ thống tưới nhỏ giọt giúp tiết kiệm 30% nước, sản xuất phân compost từ phụ phẩm, và sử dụng dung dịch vi sinh để quản lý sâu bệnh đã mang lại hiệu quả cả về kinh tế lẫn môi trường.

Đặc biệt, dự án đã thử nghiệm cơ chế tài chính carbon cộng đồng, bù đắp 3.000-4.000 đồng cho mỗi cây sống, một bước thử nghiệm trong việc hướng tới thị trường carbon tương lai.

Ông Daniel Herrmann, Trưởng Khối Chính sách Khí hậu GIZ Việt Nam tại hội thảo. Ảnh: GIZ

Tại hội thảo, ông Daniel Herrmann, Trưởng Khối Chính sách Khí hậu GIZ Việt Nam, chia sẻ: "Dự án này là ví dụ điển hình cho thấy canh tác ca cao thích ứng và thân thiện với khí hậu có thể tăng năng suất và thu nhập cho nông dân, đồng thời đóng góp vào chương trình hành động về khí hậu".

Theo ông Daniel Herrman, qua thực tế triển khai, các mô hình thực tiễn từ dự án ReCoPro  góp phần định hình các sáng kiến trong tương lai, mở rộng các thực hành canh tác tái sinh và trao quyền cho nhiều nông dân hơn tham gia vào quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam.

Tương tự, ông Justin Jacquat, Quản lý Ca cao Khu vực Châu Á Thái Bình Dương Puratos Grand-Place, cho hay: "Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng chuỗi giá trị ca cao không chỉ hiệu quả về năng suất, mà còn mang tính tái sinh, bao trùm và bền vững trong tương lai. Bên cạnh việc nâng cao năng suất, chúng tôi chú trọng nâng cao kiến thức cho người nông dân tiếp tục cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc đặt nền móng cho một ngành ca cao không gây mất rừng phù hợp với các quy định của Liên minh châu Âu trong thời gian tới. Chương trình Cocoa Trace cam kết thu mua ca cao ổn định trong dài hạn, bền vững".

Tỉnh Đắk Lắk đưa cây ca cao trở thành cây trồng tiềm năng trong giai đoạn 2025 - 2030. Ảnh: GIZ

Về phía tỉnh Đắk Lắk, bà Thủy cho hay, tỉnh đang tích cực triển khai Kế hoạch tăng trưởng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu, phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP26 về đột phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, trong đó có sản xuất nông nghiệp.

Hiện tỉnh đang chỉ đạo các sở, ngành rà soát, điều chỉnh cơ chế chính sách phát triển nông nghiệp bền vững, bảo vệ tài nguyên đất - nước - rừng, ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời, địa phương đang thúc đẩy nông nghiệp carbon thấp, hướng tới thị trường tín chỉ carbon dự kiến sẽ được vận hành vào năm 2028.

Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2025

Rừng Việt Nam sẽ trở thành "bể chứa carbon" tự nhiên nhờ mô hình quản lý rừng bền vững được nhân rộng từ dự án hợp tác Việt - Đức. Đây là chìa khóa giúp Việt Nam tiến tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.